سؤال ۱۰۸: آیا انتقال نجاست با رطوبت شبنم یا عرق صدق می کند؟ بعنوان مثال قسمتی از در توالت نجس شده و شسته نشده، آیا بر اثر شبنم یا عرق کردن، نجاست به همه در منتقل می شود؟ منظور از رطوبت ساریه و مسریه چیست؟
جواب ۱۰۸: نجاست هر چیز از سه راه ثابت می شود: اوّل: آن كه انسان يقين پيدا كند، پس گمان حتّى گمان قوى كافى نيست.
دوّم: آن كه كسى كه چيزى در اختيار او است (مانند صاحب خانه و فروشنده و خدمت كار) بگوید كه آن چيز نجس است.
سوّم: دو نفر عادل و يا حتّى يك نفر (که از گفته اش اطمینان حاصل می شود) بگوید که آن چیز نجس است و بایستی بنابر احتیاط واجب از آن چیز اجتناب کرد.[۱]
اما اگر چیز پاکی به چیز نجس برسد و هر دو یا یکی از آنها به طوری تر باشد که تری یکی به دیگری برسد، چیز پاک نجس می شود.[۲] و اگر تری به قدری کم باشد که به دیگری نرسد، چیزی که پاک بوده نجس نمی شود.[۳]
همچنین اگر چیز پاکی به چیز نجس برسد و انسان شک کند که هر دو یا یکی از آنها تر بوده یا نه، آن چیز پاک نجس نمی شود.[۴]،[۵]
به هر حال، رطوبت ساریه موجب نجاست می شود؛ یعنی اگر رطوبت شبنم از جای نجس حرکت کند و به قسمت های دیگری (قسمت هایی که پایین تر از قسمت های نجس قرار دارند) برسد آن جا را نیز نجس می کند.
نکته: رطوبت از آثار نجس است نه خود نجس که بر دو قسم است:
- رطوبت مسريه كه در برابر جاف هست.
- رطوبت ساريه كه در برابر يابس است.
آن رطوبتي كه باعث نجاست مي شود، عبارت است از رطوبت مسريه. و رطوبت ساريه آن است كه جسم نم دارد اما سرايت به غير ندارد؛ بنابراين اگر ملاقات با شئ نجس صورت بگيرد كه آن شئ نجس جاف باشد يعني رطوبت هم داشته باشد منتها رطوبت غير مسريه، در اينجا تنجيس صورت نمي گيرد.[۶]
ملاک رطوبت مسریه
ملاك رطوبت مسريه اين است كه به مقدارى باشد كه رطوبت هنگام برخورد از جسم مرطوب به جسم ديگر سرايت كند.[۷]
برای آگاهی بیشتر پاسخ های زیر را مطالعه فرمایید:
نمایه: انتقال نجاست توسط پماد، کرم و مایعات، پاسخ شماره ۸۲٫
نمایه: تطهیر کامپیوتر، میز یا کمد نجس با آب، پاسخ شماره ۵۷٫
نمایه: نجس بودن غساله، پاسخ شماره ۱۲٫
نمایه: شروط پاک کردن چیز نجس: تطهیر لباس با ماشین لباسشویی، پاسخ شماره ۵۱٫
نمایه: پاک کردن زمین نجس با پارچه خیس، پاسخ شماره ۷۳٫
[۱] توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج ۱، ص ۸۵، مسألۀ ۱۲۱٫
[۲] خوئی: و همچنین اگر به چیز سومی با همان رطوبت برسد نجسش می کند، و مشهور فرموده اند که متنجس به طور مطلق منجس است ولی این حکم در غیر واسطه اول محل اشکال است.
[۳] خوئی، سیستانی: اگر چه به عین نجس برسد.
مکارم: مسأله – هر گاه چیز پاکی با چیز نجسی ملاقات کند و یکی از آن دو رطوبت داشته باشد نجس می شود، اما اگر هر دو خشک باشند یا رطوبت به قدری کم باشد که سرایت نکند، پاک است.
[۴] تبریزی: مگر حالت سابقه چیز پاک, رطوبت مسریه باشد.
مکارم: اگر در ملاقات، یا در رطوبت داشتن شک کند، آن چیز نجس نمی شود.
[۵] توضیح المسائل مراجع: مبحث: راه نجس شدن چیزهای پاک، م ۱۲۶-۱۲۵
[۶] . مستمسك العروة الوثقى، ج۱، ص: ۴۶۷؛ فقه الشیعه، کتاب الطهارة، ج ۳، ص ۳۲۹٫
[۷] . توضیح المسائل مراجع (محشی – امام خمینی)، ج ۱، ص ۱۴۳، مسأله ۲۹۰٫