سؤال ۱۶۳: لطفا حکم تمکین نکردن زن از شوهر بدلیل بیماری لاعلاج ایدز را بیان فرمایید؟ چرا که متاسفانه شوهر من بخاطر ارتباطش با یک خانم دیگر دچار بیماری لاعلاج مسری ایدز شده است. اگر در این شرایط همسرم از من تقاضای همخوابی بکند، آیا تمکین لازم است؟ در خصوص طلاق گرفتن آیا راهی وجود دارد؟
پاسخ ۱۶۳: گرچه یکی از تکالیف زن نسبت به شوهرش تمكين است،[۱] اما زنى كه شوهرش به بيمارى مسرى خطرناكى همچون ايدز مبتلا است در صورت خوف انتقال بيمارى به وى از راه آميزش، مى‌تواند از تمكين خوددارى كند و حقّ نفقۀ وى ثابت است.[۲]
درخواست طلاق بخاطر بیماری شوهر
از سوی دیگر بدستور شق ۳ مادۀ «۱۱۳۰» قانون مدنی «… در صورتى كه بواسطۀ امراض مسريه صعب العلاج دوام زناشوئى براى زن موجب مخاطره باشد» زن ميتواند از دادگاه درخواست اجبار شوهر را بطلاق بنمايد.
قانون، تعريف بيمارى صعب العلاج را ننموده است. اما آنچه از نظر حقوقى ميتوان گفت این است که بيمارى مسرى صعب العلاج، بيمارى است كه در اثر معاشرت و همزيستى زناشوئى زوجين با يكديگر و يا نزديكى جنسى، از شوهر بزن سرايت كند و او را نيز مبتلا گرداند و مداواى آن مواجه با دشوارى شود و مدتى بطول انجامد و الا چنانچه مسرى باشد ولى مداواى آن دشوار و مدتى طولانى نخواهد و يا آنكه دوام زناشوئى براى زن موجب مخاطره نباشد مانند گريپ، تيفوئيد، تيفوس و امثال آن، زن نميتواند درخواست طلاق از دادگاه بنمايد.
نکته: تشخيص آنكه بيمارى شوهر مسرى و صعب العلاج ميباشد و دوام زناشوئى براى زن موجب مخاطره است، با پزشك متخصص ميباشد.[۳] اگر در چنین شرایطی شخص بتواند با مراجعه به مراکز بهداشتی درمانی اطلاعات خود را نسبت به این بیماری افزایش داده و با اصول اولیه مواجهه با شخص بیمار آشنا شود می توان بدون هیچ باکی با ایشان زندگی کند.
ضمیمه: پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید در خصوص تمکین زن از شوهر در چنین شرایطی به شرح زیر می باشد:
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای: در فرض مرقوم نباید از نزدیکی کردن او جلوگیری نمایند مگر در مورد ضرر معتنابه (قابل توجه).
حضرت آیت الله العظمی سیستانی: جايز است كه همسر سالم امتناع از تمكين كند در صورتيكه مقاربت موجب انتقال بيمارى شود ولو بصورت احتمال و چنانچه امكان آن هست كه احتمال سرايت بيمارى را به نسبت بسيار كمى مثلا ۲در صد (بوسيله مانع) رساند در اين صورت جايز است كه تمكين كند بلكه بنابر احتياط واجب نبايد در اين صورت امتناع كند.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی: شما باید ایشان را به طبیب حاذقی معرفی نمایید، اگر بیماری مزبور را تایید کردند می توانید از تمکین خودداری کنید.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی: چناچه مرض مسری باشد و موجب سرایت و اضرار به همسر باشد تمکین لازم نیست.[۴]
برای آگاهی بیشتر پاسخ زیر را مطالعه فرمایید:
نمایه: ناشزه: زن و حدود اطاعت از شوهر، پاسخ شماره ۶۴٫
نمایه: عرف و حدود رابطه جنسی در دوران نامزدی، پاسخ شماره ۹۱٫
[۱] . ر. ک: پاسخ شماره ۶۴ (نمایه: ناشزه: زن و حدود اطاعت از شوهر).
[۲] . ارشاد السائل، ص ۱۲۷؛ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج۲، ص ۲۱۲٫
[۳] . حقوق مدنى (امامى)، ج۵، ص ۳۸-۳۹٫
[۴] . استفتاء از دفاتر معظم له.