سؤال ۲۰۶: حکم شرعی برداشتن پول از جیب شوهر بدون رضایت چیست؟ آیا مادر، خواهر و دختر مجاز به برداشتن پول از جیب پسر، برادر و پدر بدون رضایت آنها هستند؟
پاسخ ۲۰۶: بطور کلی غصب اموال مردم، حرام است و حتّى در دانه و هسته‌اى از مال كسى بدون رضايت او نمى‌توان تصرف كرد.[۱] بعنوان مثال حتی براى پدر جايز نيست در اموال فرزند بالغ و عاقل خود تصرّف كند مگر با اجازه و رضايت او و تصرّف بدون رضايت او حرام و موجب ضمان است مگر در مواردى كه استثنا شده است.[۲] بنابراین برای یک مادر، خواهر و یا دختر جایز نیست که بدون رضایت صاحبان آن اموال، پول یا مالی را که متعلق به پسر، برادر و یا پدر است، بردارند. البته افراد واجب النفقه مانند فرزند و همسر که نفقه آنها بعهده پدر خانواده می باشد، در صورتی که از دادن نفقه به ایشان بدون دلیل خودداری می شود می توانند با مراجعه به حاکم شرع به مقدار لازم از اموال وی بردارند.
ضمیمه: حکم شرعی برداشتن پول از جیب شوهر بدون رضایت از نگاه مراجع عظام تقلید به شرح زیر می باشد.
آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (ره): در صورتى كه نفقه را مى‌پردازد جايز نيست. و در صورتی که نفقه را نمی پردازد مى‌تواند بدون اجازۀ شوهر نفقۀ خود را از مال او بردارد. همچنین برداشتن پول با احراز رضايت مانعى ندارد. ولى در صورت دادن احتمال رضایت، جايز نيست.[۳]
آیت الله العظمی بهجت (ره): باید شوهر راضی باشد. با اطمینان به رضایت شوهر اشکال ندارد و بدون اطمینان جایز نیست.[۴]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای: نفقه واجبه زن گرچه برعهده شوهر است، ولى زن مجاز نیست بدون اجازه از جیب او پول بردارد.[۵] زنى كه از شوهر اطاعت مىكند اگر مطالبه خرجى كند و شوهر ندهد مى‌تواند جهت الزام شوهر بر پرداخت نفقه، به حاكم شرع و اگر ممكن نباشد به عدول مؤمنين مراجعه نمايد و چنانچه الزام شوهر بر دادن نفقه ممكن نباشد می‌تواند، در هر روز به اندازه خرجى آن روز بدون اجازه از مال او بردارد، و اگر ممكن نيست چنانچه ناچار باشد كه معاش خود را تهيه كند، در موقعى كه مشغول تهيه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نيست.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی: جایز نیست، مگر با مراجعه به حاکم شرع جامع الشرائط، بلی همسر این مرد اگر ناشزه نباشد به مقدار نفقه واجبه خود، با اجازه حاکم شرع جامع الشرائط می‌تواند بردارد و مصرف کند.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی: در فرض سؤال که سرپرست یک خانواده خرجی خانواده را ندهد یا کم بدهد، اگر شوهر نفقه نمی‌دهد در حد ضرورت به عنوان تقاص برداشتن نفقه، مانعی ندارد.[۶]
آیت الله العظمی مکارم شیرازی: اگر شوهر هزینه های لازم را به طور متعارف می پردازد این کار جائز نیست.[۷] در غير اين صورت می‌تواند هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و احتياط واجب آن است که اين کار با اجازه حاکم شرع باشد و اگر مجبور شود که خودش معاش خود را تهيه کند در موقعی که مشغول کار است اطاعت شوهر بر او واجب نيست.[۸]
برای آگاهی بیشتر پاسخ زیر را مطالعه فرمایید:
نمایه: ناشزه: زن و حدود اطاعت از شوهر، پاسخ شماره ۶۴٫
[۱] . توضیح المسائل (محشی – امام خمینی)، ج ۲، ص ۸۷۵٫
[۲] . همان، ص ۲۵۸، مسأله ۱۵۱۳٫
[۳] . جامع المسائل (فارسی – فاضل)، ج ۱، ص ۴۴۷، مسأله ۱۶۹۱-۱۶۹۲٫
[۴] . استفتاءات (بهجت)، ج ۴، ص ۱۰۲، مسأله ۴۹۲۸-۴۹۲۹؛ مرکز تنظیم و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی بهجت (قدس سره)، احکام امور مالی و اقتصادی خانواده، مسأله ۳۷۵-۳۷۶.
[۵] . سایت پورتال انهار، حقوق زوجین.
[۶] . استفتاء از دفاتر معظم له.
[۷] . پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی، حکم برداشتن پول از مال شوهر.
[۸] . استفتاء از دفتر معظم له.