سؤال ۱۳۲: حکم برهنه شدن در مجالس عزاداری سید الشهداء علیه السلام چیست؟ اگر زنان در این مجالس حضور داشته باشند آیا این کار حرام است؟ لطمه زدن به بدن چطور آیا این کار اشکال دارد؟
پاسخ ۱۳۲: اکثر مراجع معظم تقلید در مورد برهنه شدن برای سینه زدن در عزای امام حسین (ع) می فرمایند که اگر در مقابل چشم نامحرم نبوده و دارای مفسده نباشد، جایز است.[۱]
از سوی دیگر هيچ يك از فقها و مراجع، لطمه و «سینه زدن شدید» در عزای حضرت سيدالشهداء (ع) و ديگر معصومان را حرام ندانسته، بلكه بر استحباب آن تصريح و تأكيد كرده اند.[۲] اما جواز این مسئله تا آنجاست که اولاً: موجب جنایت بر نفس نشود و ثانیاً: وهن اسلام و بی حرمتی مسلمانان نباشد.[۳]
ضمیمه: پاسخ مراجع عظام تقلید در مورد این سوال به شرح زیر است:
امام خمینی: برهنه شدن مردان با حضور زنان مانع ندارد، و زنها نبايد به بدن مرد أجنبىّ نظر كنند.[۴]
آیت الله العظمی بهجت: در سينه‌زنى يا زنجير زنى که گاهی افراد بخشى از بدن خود را برهنه مى‌كنند، در حالى كه زنان نيز حضور دارند تا هنگامى كه علم به تعمّد نظر با ريبه از ديگران ندارند، اشكال ندارد.[۵] لخت شدن در عزادارى که بر اثر سينه‌زنى، بدن سرخ شود، اشكال ندارد و لخت شدنى كه در معرض نظر حرام نامحرم باشد، جايز نيست.[۶]
آیت الله العظمی تبریزی: لخت شدن و سينه زدن، به گونه‌اى كه سينۀ عزادار قرمز شود، يا گاهى نيز خونريزى كند، مانعى ندارد، و الله العالم.[۷]
آیت الله العظمی سیستانی: لخت شدن افراد در هیئت های مذهبی که جهت سینه زنی انجام می گیرد اشکال ندارد.[۸]
آیت الله العظمی مکارم: برهنه شدن هنگام سینه زنی اگر در مقابل نامحرم باشد، حرام است و در غیر این صورت چون سبب وهن است بنابر احتیاط باید ترک شود ولی باز گذاشتن کمی از جلوی سینه برای سینه زدن یا کمی از پشت برای زنجیر زنی مانعی ندارد.[۹]
مقام معظم رهبری: توصیه معظم له به برخی از مداحان این بود که در عزاداری‌ها برهنه نشوند. اما این به عنوان یک فتوای فقهی نیست که ما بگوییم حرام است. خب اگر نامحرمانی نیستند، و مسئله سویی بر آن مترتب نیست، دشمنان سوء استفاده نمی‌کنند خب ممکن است بگوییم حرام هم نباشد؛ مثلا یک جمع محدودی هستند فیلمبرداری هم نمی‌کنند، فقط مردان هستند حالا پیراهن را از تن درآوردند و سینه میزنند؛ اما به طور کلی توصیه ایشان این هست – به عنوان یک توصیه – که در عزاداری‌های مردها برهنه نشوند. چرا؟ چون ممکن است هم در معرض دید نامحرمان باشند و هم دشمنان باز از این مسئله سواستفاده کنند برای تبلیغ علیه مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام.
ایشان در پاسخ به کبود شدنی که حالا ممکن است با زنجیر زدن با سینه زدن بدن ایجاد شود، اگر ضرر معتنابهی برای بدن نداشته باشد به نظر حضرت آقا اشکالی ندارد. اما کارهایی فراتر از اینها که ممکن است دشمنان سوء استفاده کنند، مثل مجروح کردن خود یا بدن را زخم کردن و قمه زدن یا مثل عبور از روی آتش و امثال اینها که در بعضی جاها برخی از افراد انجام می‌دهند، چون به هر حال اینها اعمال مستندی نیست، در عزاداری‌ها نه وارد شده است، نه سیره بر این بوده است و امروزه هم دشمنان از اینگونه اعمال علیه مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام و پیروان اهل‌بیت علیهم‌السلام سوءاستفاده می‌کنند، اگر در آن حد باشد بله اشکال دارد. اما اگر در همین حد که متعارف است سینه میزنند زنجیر میزنند بدنشان ممکن است سرخ شود کبود شود، در حد متعارفش که ضرر معتنابهی برای بدن نداشته باشد، اشکالی ندارد.[۱۰]
برای آگاهی بیشتر به پاسخ های زیر مراجعه فرمایید:
نمایه: حکم شرعی تعزیه و شبیه خوانی، پاسخ شماره ۱۳۱٫
نمایه: روزشمار دهه محرم / علت نامگذاری شبهای دهه اول محرم، پاسخ شماره ۱۳۰٫
.[۱] گلپايگانى، لطف الله صافى، جامع الأحكام، انتشارات حضرت معصومه، قم، چهارم، ۱۴۱۷ ق؛ خمینی، روح الله، استفتاءات، ج ۳، سؤالات متفرقه، س ۴۶؛ فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج ۱، س ۲۱۶۳ و ۲۱۶۵؛ بهجت، محمد تقی، توضيح المسائل، م ۱۹۳۷؛ (آیت الله مکارم: در صورتی که زنان حضور داشته باشند این کار حرام است و اگر زنان هم نباشند اشکال دارد).
[۲]. جمعى از مؤلفان، مجله فقه اهل بيت (ع)، ج ۴۹، ص ۲۰۱، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى، قم، اول؛ تبريزى، جواد، استفتاءات جديد، ج ۱، ص ۴۵۲، قم، اول؛ لنكرانى، محمد، جامع المسائل، ج ۱، ص ۵۷۹، انتشارات امير قلم، قم ، يازدهم.
[۳]. شيرازى، ناصر مكارم، استفتاءات جديد، ج ۲، ص ۲۴۷ ، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب(ع)، قم، دوم، ۱۴۲۷ ق.
[۴] . استفتاءات امام خمینی، ج ۳، ص ۵۸۰، مسأله ۳۵٫
[۵] . استفتاءات بهجت، ج ۴، ص ۵۴۳، مسأله ۶۳۹۸٫
[۶] . همان، ص ۵۴۱، مسأله ۶۳۸۷٫
[۷] . استفتاءات جدید تبریزی، ج ۱، ص ۴۵۲، مسأله ۱۹۹۴٫
[۸] . سایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سیستانی، پرسش و پاسخ، عزاداری اهل بیت (ع).
[۹] . پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی، حکم برهنه شدن در مجالس سینه زنی.
[۱۰] . دفتر نشر و آثار مقام معظم رهبری، پاسخ به سؤالات شرعی مخاطبان درباره احکام عزاداری.