سؤال ۲۵۰: سلام. چند روزی است که خانمی باردار لکه بینی دارد و نمی داند که آیا این عادت ماهانه هست یا لکه بینی حاملگی. وظیفه ایشان برای انجام نمازهای یومیه به چه صورت هست؟ اول خونریزی هست بعد به صورت لکه بینی هست. لطفا حکم خون دیدن در ایام بارداری را از نظر مراجع بیان فرمایید.
پاسخ ۲۵۰: زنی که در ایام بارداری لک، ترشحات یا خون می بیند چنانچه در همان روزهای عادتش باشد و این خون علائم حیض را داشته و تا سه روز استمرار پیدا کند، خون حیض است و الا اگر علائم حیض را نداشته و تا سه روز استمرار پیدا نکند، استحاضه است.[۱]
«استحاضه» يكى از خونهايى است كه از زن خارج مى‌شود، و زن را در موقع ديدن اين خون «مستحاضه» گويند؛ اين خون در بيشتر اوقات سرد و زرد رنگ است و بدون فشار و سوزش بيرون مى‌آيد و غليظ نيست؛ ولى ممكن است گاهى سياه يا سرخ و گرم و غليظ باشد و با فشار و سوزش بيرون آيد. مستحاضه ضمن رعايت دستوراتى كه در زير به حسب وظيفه‌اش بيان مى‌شود بايد تكاليف واجب خويش از قبيل نماز، روزه و … را به جا آورد.
اقسام استحاضه: خون استحاضه بر سه قسم است:
۱- قليله؛ و نشانه‌اش اين است كه خون هنگام بيرون آمدن به درون پنبه‌اى كه زنان به خود مى‌گيرند نفوذ نكند و تنها روى پنبه آلوده شود؛ كه در اين صورت زن بايد براى هر نماز يك وضو بگيرد و بنابر احتياط واجب پنبۀ خود را عوض نموده يا آب بكشد و ظاهر محل خروج خون را در صورتى كه آلوده شده تطهير نمايد.
۲- متوسطه؛ و نشانه‌اش اين است كه خون به درون پنبه راه يافته ولى به طرف ديگر آن نفوذ نكرده و به دستمال يا چيز ديگرى كه معمولًا زنها براى جلوگيرى از خون مى‌بندند نرسد، كه در اين صورت زن بايد براى نماز صبح غسل نموده و وضو بگيرد و پس از آن براى هر نماز، خواه واجب و خواه مستحب، تا صبح روز بعد يك وضوى جداگانه بگيرد، و بنابر احتياط وضوى نماز صبح را پيش از غسل انجام دهد، و همچنين براى هر نماز دستمال يا پنبۀ خود را عوض نموده و يا آب بكشد و ظاهر مخرج خون را تطهير نمايد.
۳- كثيره؛ و نشانه‌اش اين است كه خون به درون پنبه راه يافته و از سوى ديگر آن خارج شده و به دستمال روى آن برسد، كه در اين صورت بايد يك غسل براى نماز صبح، و يك غسل براى نماز ظهر و عصر در صورتى كه با هم خوانده شود، و يك غسل ديگر نيز براى نماز مغرب و عشا در صورتى كه با هم خوانده شود بنمايد.و بنابر احتياط واجب براى هر نماز، خواه واجب و خواه مستحب، يك وضوى جداگانه بگيرد، و وضوى نمازى را كه بلافاصله پس از غسل مى‌خواند پيش از غسل انجام دهد، و نيز بنابر احتياط واجب براى هر نماز دستمال يا پنبه را عوض نموده و مخرج خون را تطهير نمايد.لازم به يادآورى است كه كافى بودن يك غسل براى نماز ظهر و عصر و همچنين براى نماز مغرب و عشا در صورتى است كه ميان نماز ظهر و عصر و نيز ميان نماز مغرب و عشا فاصله و جدايى نيندازد؛ وگرنه بايد براى هر يك از نمازهاى عصر يا عشا نيز يك غسل جداگانه انجام دهد[۲]. [۳]
حکم خون دیدن در ایام بارداری
ضمیمه: پاسخ مراجع عظام تقلید (حفهظم الله) در مورد زنی که در ایام بارداری خون ببیند به شرح زیر است.
مقام معظم رهبری (مدظله العالی): خونى که زن در ايام باردارى مىبيند اگر صفات و شرايط حيض را داشته باشد، و يا در زمان عادت بوده و سه روز اگر چه در باطن استمرار داشته باشد خون حيض است و الا استحاضه خواهد بود.[۴]
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی): اگر در ایام عادت باشد حکم عادت را دارد و اگر در غیر آن باشد حکم استحاضه را دارد.[۵] چنانچه این خون علائم حیض را نداشته و تا سه روز استمرار پیدا نکند، استحاضه است.[۶]
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): اگر خون دارای شرایط حیض باشد حیض حساب میشود در غیر این صورت استحاضه میباشد.
شرایط حیض به شرح زیر است:
۱) فاصله دو خون کمتر از ده روز نباشد.
۲) مقدار خون کمتر از سه روز نباشد (البته لازم نیست خون خارج شود همین که فضای رحم آلوده باشد که اگر پنبه داخا کنید سر سوزنی آلوده شود کافی است)
۳) رنگ خون سرخ تیره یا سیاه یا سرخ مایل به سیاهی باشد.
۴) خون گرم باشد.
۵) خون تازه باشد.
در غیر صورتهایی که نوشته شد اگر خونی باشد استحاضه حساب میشود و باید برای نماز و روزه به احکام استحاضه عمل کنید. یاحق[۷]
لذا باید علائم خون ملاحظه شود که آیا استحاضه است و یا حیض که اگر نشانه‌های حیض را داشت و یا در ایام حیض بود، آن را حیض قرار دهد و الا استحاضه است.[۸]
برای آگاهی بیشتر پاسخ زیر را مطالعه فرمایید:
نمایه: احکام استحاضه: حکم ترشحات زنانه بین دو عادت ماهانه، پاسخ شماره ۴۴٫
[۱] . معارف و احکام بانوان، ص ۸۱٫
[۲] . همان، صفحات ۸۶-۸۷؛ توضیح المسائل مراجع (المحشی)، جلد ۱، صفحات ۲۳۳-۲۳۴٫
[۳] . اقتباس از پاسخ شماره ۴۴، نمایه: احکام استحاضه: حکم ترشحات زنانه بین دو عادت ماهانه.
[۴] . پایگاه دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای، احکام بانوان، اجوبه الاستفتاءات، مسأله ۲۲۰.
[۵] . پورتال انهار، مسائل متفرقه حیض، آیت الله مکارم شیرازی، خارج شدن خونابه در دوران بارداری، مسأله ۳۶.
[۶] . استفتاء از دفتر معظم له.
[۷] . پورتال انهار، احکام بانوان، حکم خون زخم و جراحت، پاسخ آیت الله العظمی صافی گلپایگانی.
[۸] . استفتاء از دفتر معظم له.