سؤال ۳۳: بچه‌هاى بالغ يا جوان‌هايى كه در اثر ضعف مفرط روزه گرفتن برايشان سخت است چه كنند؟ حکم روزه نگرفتن دختر و پسرهای تازه به سن تکلیف رسیده چیست؟
پاسخ ۳۳: ضعف ناشى از روزه مجوز ترك روزه نيست مگر آن كه حرجى باشد و بايد اكتفا به رفع ضرورت كند و قضا نمايد.[۱]
انسان نمى‌تواند به سبب ضعف بدن، روزه را بخورد، ولى اگر ضعف او به قدرى است كه معمولاً نمى‌شود آن را تحمل كرد[۲]، خوردن روزه اشكال ندارد.[۳]
لذا درباره چنین بچه‌ای که به سن تکلیف رسیده باید گفت؛ اگر روزه، موجب ضعفی شده که نمی توان تحمل کرد و برای او مشقت و حرج داشته باشد، روزه نگيرد. ولى بعداً در صورت توانایی، باید قضا كند و اگر تا ماه رمضان سال بعد قضا نکند براى هر روز يک مُد طعام، کفاره تأخير (تقريباً ۷۵۰ گرم گندم يا مانند آن) به فقير بدهد، مگر این‌که در تأخير نیز معذور باشد.[۴]
البته برخی از مراجع تقلید در این‌باره می‌گویند: «دختران پس از تمام شدن ۹ سال قمرى بالغ مى‌شوند ولى اگر نتوانند بعضى از وظايف مانند روزه را بر اثر ضعف انجام دهند از آنها ساقط مى‌شود و اگر تا ماه رمضان سال بعد قادر بر قضای آن هم نباشند، قضا نيز ندارد و به جاى آن براى هر روز يک مد طعام به فقير دهند. شایان ذکر است، این حکم تا زمانی که واقعا قادر بر روزه گرفتن نباشند ادامه دارد و در مورد پسران نیز جاری است.».[۵]
برای آگاهی بیشتر به پاسخ های زیر مراجعه فرمایید:
نمایه: باطل شدن روزه با دیدن فیلمها و عکسهای مستهجن، سوال شماره ۱۴٫
نمایه: روزه گرفتن و نماز خواندن در مناطقی که طول روز و شب زیاد است، سوال شماره ۱۷٫
[۱] . توضيح المسائل (امام خمينى)؛ ص: ۶۲۳؛ خمينى، سيد روح اللّٰه موسوى، توضيح المسائل (امام خمينى)، در يك جلد، اول، ۱۴۲۶ ه ق.
[۲] . بهجت: كه مشقّت شديدى داشته، به طورى كه معمولًا نمى‌شود آن را تحمّل كرد .. زنجانى: بلى، بعضى از اشخاص مانند افراد پير مى‌توانند به جهت مشقت، روزه را بخورند.بهجت: ولى اگر تا سال ديگر خوب شد، بايد قضاى آن را بگيرد.مكارم: اگر ضعف او به قدرى است كه تحمّل آن بسيار مشكل شود، مى‌تواند روزه را بخورد، و هم چنين اگر خوف بيمارى داشته باشد.
[۳]. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج۱، ص ۸۹۵، م ۱۵۸۳، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق؛ سایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سیستانی، احکام روزه.
[۴]. ر.ک: فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج۱، ص ۱۵۱، انتشارات امیر قلم، قم، چاپ یازدهم، بی تا؛ تبریزی، جواد بن علی، استفتاءات جدید، ج۲، ص ۱۳۵، دفتر معظم له، قم، چاپ اول، بی‌تا؛ موسوی گلپایگانی، سید محمدرضا، مجمع المسائل، ج۴، ص ۱۸۲، محقق و مصحح: کریمی جهرمی، علی، ثابتی همدانی، علی، نیری همدانی، علی، دار القرآن الکریم، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق؛ خمينى، سيد روح اللّٰه، استفتاءات، ج۱، ص ۳۳۳، دفتر انتشارات اسلامى، قم، پنجم، ۱۴۲۲ق؛ حسینی خامنه‌ای، سید علی، أجوبة الاستفتاءات، ص ۱۵۲، دفتر معظم له، قم، چاپ اول، ۱۴۲۴ق.
[۵]. مکارم شیرازی، ناصر، استفتاءات جدید، محقق و مصحح: علیان‌نژادی، ابوالقاسم، ج۱، ص ۸۹، انتشارات مدرسه امام علی بن ابیطالب(ع)، قم، چاپ دوم، ۱۴۲۷ق؛ پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی، حکم روزه دختران تازه به بلوغ رسیده.