سؤال ۲۴۲: حکم عمل نکردن به استخاره را بیان کنید؟ چرا که دوستم که در شهر یزد ساکن است، کاری در کرج برایش پیدا کردیم. اما وقتی استخاره گرفت بد آمد. الان بیست روز از آن استخاره میگذرد اما دلش میخواهد که به اینجا بیاد و مشغول کار بشود. واقعا نمیداند که چکار باید بکند. میگوید که ای کاش استخاره نگرفته بودم! به نظر شما حالا چکار باید بکند؟ البته خودش استخاره گرفته ولی شوهرش میخواهد بیاید. به نظر شما باید دوباره استخاره بگیرد یا اصلا نیازی به استخاره مجدد نیست؟ از آن میترسد که خدای ناکرده پشت به قرآن کرده باشد.
پاسخ ۲۴۲: استخاره، طلب خير از خداست، به اين معنى كه از خدا بخواهد كه خير او را در آن كار قرار دهد. استخاره، واگذاردن امر، به خداوند است.[۱] یعنی از خدا بخواهد كه انجام كار او را، خير قرار دهد و در انجام كار برگزيده‌اش، وى را موفق بدارد و انجام آن را آسان گرداند.[۲]
از آنجا که استخاره از اصول اعتقادیه نبوده و الزام شرعی ندارد، شخص می تواند به آن عمل نکند؛ گرچه بهتر آن است که حتی الامکان با آن مخالفت نشود.
اما چون استخاره برای رفع حیرت است و بعد از برطرف شدن حیرت با استخاره اول، تکرار آن دیگر معنی ندارد مگر آنکه موضوع تغییر کرده باشد.
نکته: استخاره براى رفع حيرت و ترديد در انجام كارهاى مباح است، اعم از اينكه ترديد در اصل عمل باشد يا در چگونگى انجام آن. بنا بر اين در كارهاى خير كه در آنها حيرت وجود ندارد، استخاره لازم نيست و همچنين استخاره براى آگاهى از آيندۀ شخص يا عمل نمى‌باشد.[۳]
حکم عمل نکردن به استخاره
ضمیمه: نظر مراجع عظام تقلید در این خصوص به شرح زیر می باشد:
امام خمینی (ره): استخاره از اصول اعتقاديه نيست كه اعتقاد به آن لازم باشد و در مورد تحيّر به قصد رجاء مانع ندارد.[۴] ایشان در پاسخ به سوالی که اگر شخص به استخاره عمل نکند چگونه است؟ می فرمایند: استخاره الزام نمى‌آورد.[۵]
آیت الله العظمی خامنه ای: الزام شرعى در عمل به استخاره وجود ندارد ولى بهتر است بر خلاف آن عمل نشود.[۶]
گرفتن چند بار استخاره برای یک عمل
چون استخاره براى رفع حيرت است، بنا بر اين بعد از برطرف شدن حيرت با استخارۀ اول، تكرار آن معنى ندارد مگر آنكه موضوع تغيير كند.[۷]
آیت الله العظمی بهجت (ره): عمل به استخاره واجب نيست.[۸]
آیت الله العظمی مکارم: عمل به استخاره واجب نيست ولى حتّى الإمكان مخالفت نشود مگر اين كه مدّت قابل ملاحظه‌اى تأخير بيندازد و بعد اقدام كند.[۹]
آیت الله العظمی سیستانی: قدر متیقن از مواردی که استخاره در آن مشروع است موردی است که بعد از مشورت از اهلش نتیجه نگیرید و در تحیر بمانید. و مخالفت با استخاره انجام شده حرام نیست ولی ممکن است موجب پشیمانی گردد مگر اینکه موضوع استخاره را تغییر دهد همانند اینکه قبل از آن کار صدقه داده شود که بلا دفع گردد.[۱۰]
[۱] . مجله فقه اهل بيت عليهم السلام (فارسى)، ج۶-۵، ص ۲۸۴، حکم استخاره.
[۲] . جواهر الکلام، ج ۴۱، ص ۶۰۵٫
[۳] . توضیح المسائل مراجع (محشی – امام خمینی)، ج ۲، ص ۱۰۲۲، مسأله ۱۴۳۴٫
[۴] . استفتاءات امام خمینی، ج ۲، ص ۲۸، مسأله ۷۴٫
[۵] . همان، ص ۲۹، مسأله ۷۶٫
[۶] . توضیح المسائل مراجع (محشی – امام خمینی)، ج ۲، ص ۱۰۲۲، مسأله ۱۴۳۳؛ اجوبة الاستفتاءات، ص ۳۲۰، مسأله ۱۴۳۳٫
[۷] . همان، مسأله ۱۴۳۷٫
[۸] . استفتاءات (بهجت)، ج ۴، ص ۸، مسأله ۴۵۶۲٫
[۹] . استفتاءات جدید مکارم، ج ۱، ص ۲۴۳، مسأله ۸۵۸٫
[۱۰] . پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سیستانی، پرسش و پاسخ، استخاره.