سؤال ۲۴۷: یک سوال داشتم در مورد خمس که به مهریه تعلق میگیرد یا خیر؟ یعنی مهریه ای که از شوهرم گرفتم و یک سال تو بانک بوده الان که میخوام استفاده کنم خمس ندارد؟
پاسخ ۲۴۷: پاسخ مراجع عظام تقلید در خصوص خمس مهریه به شرح زیر می باشد.
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): مهريه خمس ندارد؛ و شيربها اگر به عنوان هديه باشد، خمس ندارد.[۱] و در عدم وجوب خمس مهريه فرقى بين مهريه مدت دار و بدون مدت و بين پول نقد و كالا وجود ندارد.[۲]
حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی (مد ظله العالی): مهر زن و مالى را كه مرد عوض طلاق خلع مى‌گيرد، خمس ندارد.[۳]
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی): در ازدواج دائم خمس به مهریه تعلق نمی گیرد اما در ازدواج موقت بنابر احتیاط واجب است اگر از مؤونه سال اضافه آید، خمس آن پرداخت شود.[۴]
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): خمس ندارد.[۵]
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): مهريه خمس ندارد.[۶]
حضرت آیت الله العظمی فیاض (مد ظله العالی): ظاهراً مهريه كه در شأن و منزلت زن باشد خمس ندارد، و اما اگر بيشتر از شأن او باشد اضافى، خمس دارد.[۷]
حضرت آیت الله العظمی تبریزی (ره): مهريه خمس ندارد ولى اگر غير از مهريه چيزى را بخشيد و مؤونۀ سال نباشد به نظر ما خمس آن را بايد بدهد، و اللّه العالم.[۸]
حضرت آیت الله العظمی بهجت (ره): در صورتیکه مرد مهریه را از درآمد سالش بپردازد خمس ندارد اما اگر از پول و مالی که خمس به آن تعلق گرفته و خمسش را نپرداخته باشد، اصلاً زن نباید خمس آن مال را قبول کند و اگر قبول کرد، باید اول خمس آن را بپردازد.[۹]
نتیجه: طبق نظر مراجع عظام تقلید، خمس به مهریه تعلق نمی گیرد؛ و شما می توانید در آن تصرف کنید. اما از آنجا که درآمدهای دریافتی از مهریه هم جزو درآمد زن محاسبه می شود. بنابراین اگر چه اصل مهریه، خمس ندارد، ولی اگر مهریه مانند زمینی باشد که درآمدزا است، یا سپرده ای در بانک است که بدان سود تعلق می گیرد، اگر درآمدش بیش از یک سال خمسی باقی بماند، به آن درآمد و سود دریافتی از بانک، خمس تعلق می گیرد.
برای آگاهی بیشتر پاسخهای زیر را مطالعه فرمایید:
نمایه: خمس و موارد مصرف آن با اجازه مراجع، پاسخ شماره ۸۷٫
نمایه: خمس قرض الحسنه: دستگردان و مصالحه، پاسخ شماره ۲۷٫
نمایه: خمس پس انداز مسکن، پاسخ شماره ۳۵٫
نمایه: تعلق گرفتن خمس به پاداش و عیدی، پاسخ شماره ۵۳٫
نمایه: خمس پس انداز حج، مایحتاج زندگی و خرید مسکن، پاسخ شماره ۶۱٫
نمایه: کیفیت دست گردان خمس، پاسخ شماره ۲۴۴٫
[۱] . پایگاه دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای، احکام خمس، مستثنیات خمس، س ۹۷.
[۲] . اجوبة الاستفتاءات (فارسی)، ص ۱۷۹، مسأله ۸۶۲٫
[۳] . توضیح المسائل (وحید)، ص ۳۴۰، مسأله ۱۷۷۱٫
[۴] . المسائل الشرعیه (للشبیری)، ص ۳۸۲، مسأله ۱۷۶۲٫
[۵] . احکام بانوان (مکارم)، ص ۱۲۷، مسأله ۴۳۵؛
[۶] . پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی، احکام خمس، مسأله ۷.
[۷] . رساله توضیح المسائل (فیاض)، ص ۲۸۹، بعد از مسأله ۱۲۳۶ (فایده: ۷).
[۸] . استفتاءات جدید (تبریزی)، ج ۲، ص ۱۷۴، مسأله ۸۰۴٫
[۹] . استفتاءات (بهجهت)، ج ۳، ص ۳۴، ۳۴۹۲٫