سؤال ۱۸۱: آیا قبولی در کنکور دانشگاه با کتابی که از راه حرام تهیه شده جایز است؟ لطفا حکم فقهی هر یک از موارد زیر را بصورت جداگانه توضیح دهید:
- اگر كتابي را كه براي قبولي در دانشگاه ميخوانيم پا پول حرام خريداري شده باشد.
- از كسي كتاب را قرض گرفته باشيم و غيبت صاحبش را كرده باشيم به طوري كه اگر بفهمد راضي به مطالعه ما نباشد.
- نام آن كتاب را از راه حرام فهميده باشيم (مثلا با كلاه برداري).
- يا آن كتاب را به شرط مطالعه در سال مثلا ۸۶ گرفته باشيم ولي نخوانده باشيم و به قول خود عمل نكرده باشيم و آن كتاب در نزد ما مانده باشد حالا بخواهيم آن را مطالعه كنيم.
- اگر انسان راه خريد از اينترنت را از راه حرام ياد گرفته باشد و كتابي بخرد و براي كنكور بخواند:
- مطالعه آنها حلال است؟
- قبولي در دانشگاه و تحصيل در آن حرام است؟
- فوايدي (مثل درآمد و موقعيت اجتماعي حاصل از آن) كه از مدرك تحصيلي بدست مي ايد حلال است؟
پاسخ ۱۸۱: نسبت به مالی که از راه حرام صرف خرید کتاب کرده اید، ضامن هستید و لازم است ضمن توبه در درگاه خداوند متعال به هر نحوی رضایت صاحب کتاب را کسب نمایید. اما مطالعه آن، قبولی در دانشگاه و فوایدی که از مدرک تحصیلی بدست می آورید، به شرط آنکه از عهده آن کار برآیید، حلال است.
ضمیمه: پاسخ های دریافتی از دفاتر مراجع عظام تقلید به شرح زیر است:
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای:
ج۱) اگر كتاب را اول به ذمّه خريده‌ايد و بعد از پول حرام پرداخت كرده‌ايد، اصل كتاب مال شما است و لكن نسبت به آن مالى كه از حرام صرف كرده‌ايد، ضامن هستيد.
ج۲و ۴) تا يقين به عدم رضايت صاحب آن پيدا نكرده‌ايد، مطالعه آن اشكال ندارد.
ج۳و ۵) اگر با مال حلال خريده باشيد، اشكال ندارد، و در تمامى موارد مذكور، قبولى در دانشگاه و همچنين فوايدى كه از طريق مدرك تحصيلى براى شما حاصل مى‌شود، حلال است.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی:
باید از این کارهای خلاف توبه کند ولی ضرری به قبولی او در کنکور و شرکت در دانشگاه و گرفتن مدرک نمی زند.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی:
- در فرض سؤال، چناچه طبق معمول و متعارف معامله با پول معین واقع نشده باشد مطالعه کتاب مانعی ندارد.
- در فرض سؤال، استفاده از کتاب مانعی ندارد ولی باید از صاحبش بخاطر غیبت طلب حلیت کند و در صورت مفسده داشتن برای ایشان طلب مغفرت کند.
- در فرض سؤال، مطالعه کتاب مانعی ندارد ولی بخاطر ارتکاب حرام باید توبه کند.
- در فرض سؤال، باید از صاحب کتاب اجازه بگیرد.
- ۱و۲و۳– در فرض سؤال خرید کتاب و مطالعه آن و نیز قبولی در دانشگاه و تحصیل در آن و نهایتا گرفتن مدرک و استخدام و درآمد حاصل از آن در صورتی که شغل فی نفسه مشروع باشد و از عهده شغل برآید مانعی ندارد ولی بخاطر ارتکاب حرام باید توبه حقیقی کرده و تصمیم جدی بگیرد که در آینده هرگز مرتکب حرام مزبور نشود.[۱]
برای آگاهی بیشتر پاسخهای زیر را مطالعه فرمایید:
نمایه: کسب درآمد از طريق انجام پروژه هاي دانشجويی و پایان نامه، پاسخ ۲۸٫
نمایه: حکم شرعی استفاده از شناسنامه و دفترچه بیمه دیگران، پاسخ شماره ۱۶۷٫
نمایه: حق شرعی کپی رایت: خرید و استفاده از کتب زیراکسی، پاسخ شماره ۱۰۵٫
نمایه: حقوق مالکیت معنوی مؤلف در نقل روایت، پاسخ شماره ۱۴۱٫
نمایه: سرقت از سایت های اینترنتی دشمن در زمان تحریم، پاسخ شماره ۴۹٫
[۱] . استفتاء از دفاتر معظم له.