سؤال ۷۲: اگر خانمی به ناخن خود نوعی لاک زده که امکان پاک کردن آن پاک وجود ندارد آیا می تواند وضوی جبیره بگیرد یا تیمم؟
پاسخ ۷۲: یکی از شرط های (شرط سیزدهم) وضو این است که در اعضاى وضو مانعى از رسيدن آب نباشد.[۱] چرا که خالق علیم و حکیم در آیه ۶ سوره مبارکه مائده مؤمنین را فرمان داده است: چون خواهند برای نماز برخیزند، صورت و دست ها را تا آرنج بشویند و سر و پاهای خویش را تا برآمدگی پا مسح کنند.
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاَةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ وَ أَیْدِیَکُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُءُوسِکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ إِلَى الْکَعْبَیْنِ وَ إِنْ کُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا وَ إِنْ کُنْتُمْ مَرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْکُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لاَمَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَیَمَّمُوا صَعِیداً طَیِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکُمْ وَ أَیْدِیکُمْ مِنْهُ مَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لٰکِنْ یُرِیدُ لِیُطَهِّرَکُمْ وَ لِیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ.
پس به حکم قرآن کریم وضوء شرط صحت و درستی نماز است؛ و خود آداب و احکامی دارد که بخشی از آن در کتاب الله الکریم آمده است و بخش دیگر را در سنت باید جستجو کرد. از جمله شرایط وضوء این است که، چیزی که حاجب و مانع شستن است بر اعضاء وضوء نباشد. به همین دلیل لاک داشتن ناخن های دست سبب بطلان وضو می باشد. لکن کیفیّت مسح متفاوت است زیرا که بر خلاف شستن صورت و دست ها، در مسح پا، مسح تمام پهنای روی پا واجب نیست.[۲]
در صورتیکه امکان برداشتن لاک ناخن نباشد و برداشتن آن ضرر دارد، برای وضو می توان پس از شستن صورت، دست راست را از آرنج تا سر انگشتها شسته و با همان تری آب وضو روی ناخن های لاک زده شده مسح نمود و سپس دست چپ را نیز به همین منوال شسته و بر روی ناخن های لاک زده شده مسح کرد.[۳] به این روش وضوی جبیره ای می گویند!
اما لاک زدن ناخن پا برای مسح کشیدن در وضو به این شرط که یک انگشت آن را برای مسح لاک نزنند و چهارتای دیگر لاک زده شود اشکالی ندارد.[۴] اما برای غسل هر کدام از انگشتان که لاک داشته باشد هم اشکال دارد.
نکته: مطابق با فتوای بیشتر مراجع عظام و نیز فتوای حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله) مسح کردن از انگشت کوچک پا اشکالی ندارد اما مطابق با فتوای حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله) اگر بجز انگشت کوچک پا روی هر کدام از انگشتان پا مسح شود وضو صحیح است.[۵]
لازم به ذکر است که اگر بعد از غسل یا وضو گرفتن از لاک استفاده شود، در نماز اشکالی ندارد.
ضمیمه: نظرات مراجع عظام تقلید (حفظهم الله) در مورد این سؤال به شرح زیر است:
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):
در فرض سؤال بايد وضوى جبيره بگيرد.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی):
اگر در جای وضو یا غسل چیزی چسبیده است که برداشتن آن ممکن نیست یا به قدری مشقت دارد که نمی شود تحمل کرد، باید به دستور جبیره عمل کند و احتیاطاً تیمم بنماید.[۶]
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی):
نماز با لاک ناخن باطل است وضو و غسل نیز باطل می باشد البته انجام کاری که باعث شود انسان نتواند وضو بگیرد یا غسل کند جایز نیست. بنابر این لازم است لاک را زائل کند و وضو بگیرد. در صورت تنگی وقت باید تیمم کند ولی فعل حرامی مرتکب شده زیرا انسان نمی تواند کاری کند که موجب اخلال در اداء فعل واجب باشد.
مسح بر ناخن لاک زده صحیح نیست ولی اگر فاصل بین یک ناخن وناخن دیگر بمقداری باشد که بتوان بر آن مسح نمود مسح بر آن مقدار بی مانع است و پوشیدن پا از نامحرم بدون آرایش هم واجب است. [۷]
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):
وضوی جبیره ای بگیرد.[۸]
اما لاک زدن ناخن پا اشکال ندارد ولی در وضو، مسح باید از سر یکی از انگشتان پا بجز انگشت کوچک باشد و البته هرکدام از انگشتان لاک باشد برای غسل اشکال دارد. یاحقّ.[۹]
آیت الله العظمی بهجت (ره): لاك و امثال آن كه جرميّت دارد، مانع از رسيدن آب به پوست است، لذا بايد قبل از وضو آنها را برطرف كند.[۱۰]
آیت الله العظمی تبریزی (ره): براى انجام غسل و وضو بايد آنها را ازاله كند و اگر ازاله ممكن نشد بايد تيمم كند، و الله العالم.[۱۱]
احکام جبیره: چیزی که با آن زخم و شکستگی را میبندند، و دوائی که روی زخم و مانند آن میگذارند «جبیره» نامیده می‌شود.[۱۲]
اگر زخم يا دُمل يا شكستگى در صورت و دستها است و روى آن باز است و آب ريختن روى آن ضرر دارد، اگر اطراف آن را بشويد كافى است، ولى چنانچه كشيدن دست تر بر آن ضرر ندارد، بهتر آن است كه دست تر بر آن بكشد و بعد پارچۀ پاكى روى آن بگذارد و دست تر را روى پارچه هم بكشد. و اگر اين مقدار هم ضرر دارد يا زخم نجس است و نمى‌شود آب كشيد، بايد اطراف زخم را به طورى كه در وضو گفته شد، از بالا به پايين بشويد و بنا بر احتياط مستحبّ پارچه پاكى روى زخم بگذارد و دست تر روى آن بكشد و اگر گذاشتن پارچه ممكن نيست شستن اطراف زخم كافى است و در هر صورت تيمم لازم نيست. [۱۳]
اما اگر آب برای آن ضرر ندارد بايد روى آن‌را باز كرد و وضو گرفت، خواه زخم و مانند آن در صورت و دستها يا جلوى سر و روى پاها باشد.[۱۴]
كسى كه در كف دست و انگشتها جبيره دارد و در موقع وضو دست تر روى آن كشيده است مى‌تواند سر و پا را با همان رطوبت مسح كند يا از جاهاى ديگر وضو رطوبت بگيرد.[۱۵]
نکته: اگر در جاى وضو يا غسل چيزى چسبيده است كه برداشتن آن ممكن نيست، يا به قدرى مشقّت دارد كه نمى‌شود تحمل كرد بايد به دستور جبيره عمل كند. [۱۶]
مكارم: يا بسيار مشقت دارد، بايد به دستور جبيره عمل كند يعنى اطراف آن را بشويد و روى آن را دست بكشد.
گلپايگانى، صافى: و بنا بر احتياط واجب اگر تمام يا بعض محلّ تيمّم بى‌مانع باشد، تيمّم هم بنمايد چنانچه گفته شد.
خوئى، تبريزى: وظيفه‌اش تيمّم است، (تبريزى: مگر در صورتى كه در جاى تيمم هم چسبيده باشد كه در اين صورت، وضو يا غسل كافى است) بلى، اگر آن چيزى كه چسبيده، دوا باشد؛ حكم جبيره را دارد.
سيستانى: وظيفه‌اش تيمّم است مگر آن كه آن چيز در مواضع تيمّم باشد كه در اين صورت لازم است بين وضو و تيمّم جمع كند و اگر آن چيزى كه چسبيده دوا باشد، حكم جبيره را دارد.
بهجت: بايد بنا بر أظهر به دستور جبيره عمل كند. و احتياط در جمع بين تيمّم و وضوى جبيره‌اى است.
زنجانى: بايد تيمم بنمايد و بنا بر احتياط مستحب به دستور جبيره هم عمل كند؛ بلى اگر محل، جراحت و مانند آن داشته باشد و برداشتن آن چيز به جراحت صدمه مى‌زند بايد وضوى جبيره بگيرد و تيمم لازم نيست.[۱۷]
غسل جبيره‌اى مثل وضوى جبيره‌اى است، ولى بنا بر احتياط واجب بايد آن را ترتيبى به جا آورند نه ارتماسى.[۱۸]
برای آگاهی بیشتر به پاسخ زیر مراجعه فرمایید:
نمایه: مانع بودن کاشت ناخن برای غسل و وضو، پاسخ شماره ۳٫
نمایه: وضو و غسل و حج با تاتو و خالکوبی، پاسخ شماره ۵٫
نمایه: خالکوبی: شک و اطمینان از نبود مانع در اعضاء وضو، پاسخ شماره ۶۲٫
[۱] . توضيح المسائل (محشى – امام خمينى)، ج۱، ص: ۱۷۶٫
[۲] . توضیح المسائل مراجع مطابق با فتوای ۱۲ تن از مراجع، ج ۱، ص ۱۶۳ و ۱۷۳ و ۱۸۷ و ۱۸۸ و ۲۱۷، چاپ سوم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین قم ۱۳۷۸، ش، استفتائات مقام معظم رهبری، ص ۲۳، سؤال ۱۱۴، ترجمه فارسی، چاپ ۲۲، بهار ۱۳۸۴، ش، نشر بین الملل استفتائات فاضل لنکرانی، ص ۴۹، ج ۱، چاپ اول انتشارات مهر، سال ۱۳۷۵ قم؛ تحریر الوسیلة، ج ۱، فصل فی الوضوء، مسأله ۱۵؛ پرتال امام خمینی (ره).
[۳] . توضیح المسائل (محشی امام خمینی)، ج ۱، ص ۱۹۶، مسأله ۳۳۸٫
[۴] . استفتاءات بهجت، ج ۱، ص ۱۷۷، مسأله ۶۱۷-۶۱۶؛ ر. ک: سایت پورتال انهار.
[۵] . توضيح المسائل مراجع، م ۲۵۲؛ وحيد، توضيح المسائل، م ۲۵۸؛ نورى، توضيح المسائل، م ۲۵۳ و خامنه اى، س ۱۱۱؛ احکام ویژه ( ۶۰۰ مسئله كثير الابتلاء- رساله آيت الله مكارم شيرازي)؛ ر. ک: سایت پورتال انهار، مسح انگشت کوچک پا.
[۶] . برای آگاهی بیشتر مراجعه شود به: جامع الأحكام (صافى)، ج۱، ص: ۳۴٫
[۷] . پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سیستانی، پرسش و پاسخ، زینت.
[۸] . استفتاء از دفاتر معظم له. استفتاءات جديد (مكارم)، ج۱، ص: ۳۸٫
[۹] . پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی، پرسش و پاسخ، وضو و غسل با ناخن های لاک دار.
[۱۰] . استفتائات (بهجت)، ج ۱، ص ۱۷۳، مسأله ۵۹۹٫
[۱۱] . استفتائات جدید (تبریزی)، ج ۱، ص ۴۸، مسأله ۲۰۸٫
[۱۲] . توضیح المسائل (محشی – امام خمینی)، ج ۱، ص ۱۸۹؛ توضیح المسائل امام خمینی، ص ۷۵٫
[۱۳] . همان، مسأله ۳۲۵٫
[۱۴] . همان، ص ۱۹۱، مسأله ۳۲۷؛ توضیح المسائل امام خمینی، مسأله ۳۲۱٫
[۱۵] . توضیح المسائل (محشی – امام خمینی)، ج ۱، ص ۱۹۴، مسأله ۳۳۲٫
[۱۶] . همان، ص ۱۹۶، مسأله ۳۳۸٫
[۱۷] . همان، ذیل مسأله ۳۳۸٫
[۱۸] . همان، ص ۱۹۶، مسأله ۳۳۹٫
دین اسلام یکی از سخت ترین ادیان روی زمین است!
خدا خیلی سختگیره !
واقعا از خدا نا راحتم حجاب رعایت می کنیم به خاطرنماز لاکم نمی تونیم بزنیم!
نمازم نخونیم َمی ریم جهنم!
به اندازه کافی نماز می خونیم و روزه می گیریم خدایا چی می خوای از جون ما