سؤال ۲۳۱: لطفا کسانی که روزه بر آنها واجب نیست را ذکر نمایید؟ در چه شرایطی زن شیرده می تواند روزه بگیرد؟
پاسخ ۲۳۱: طبق نظر مراجع عظام تقلید برخی از افرادی که روزه بر آنها واجب نیست به شرح زیر می باشند:
سالمندان
كسى كه به واسطۀ پيرى نمى‌تواند روزه بگيرد، يا براى او مشقّت دارد، روزه بر او واجب نيست. ولى در صورت دوم بايد براى هر روز يك مد كه تقريباً ده سير است گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد.[۱]
كسى كه به واسطۀ پيرى روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگيرد، بنا بر احتياط واجب بايد قضاى روزه‌هايى را كه نگرفته به جا آورد.[۲]
بیمارانی که زیاد تشنه می شوند
اگر انسان مرضى دارد كه زياد تشنه مى‌شود و نمى‌تواند تشنگى را تحمل كند، يا براى او مشقت دارد، روزه بر او واجب نيست. ولى در صورت دوم بايد براى هر روز يك مد گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد. و احتياط واجب آن است كه بيشتر از مقدارى كه ناچار است آب نياشامد و چنانچه بعد بتواند روزه بگيرد، بنا بر احتياط واجب بايد روزه‌هايى را كه نگرفته قضا نمايد.[۳]
زن بارداری که روزه برای حملش ضرر دارد
زنى كه زاييدن او نزديك است و روزه براى حملش ضرر دارد روزه بر او واجب نيست. و بايد براى هر روز يك مد طعام يعنى گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد و نيز اگر روزه براى خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست و بنا بر احتياط واجب بايد براى هر روز يك مد طعام به فقير بدهد. و در هر دو صورت روزه‌هايى را كه نگرفته بايد قضا نمايد.[۴]
زن شیرده
زنى كه بچه شير مى‌دهد و شير او كم است چه مادر بچه، يا دايه او باشد، يا بى‌اجرت شير دهد، اگر روزه براى بچه‌اى كه شير مى‌دهد ضرر دارد روزه بر او واجب نيست. و بايد براى هر روز يك مد طعام يعنى گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد و نيز اگر براى خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست، و بنا بر احتياط واجب بايد براى هر روز يك مد طعام به فقير بدهد. و در هر دو صورت روزه‌هايى را كه نگرفته بايد قضا نمايد ولى اگر كسى پيدا شود كه بى‌اجرت بچه را شير دهد، يا براى شير دادن بچه از پدر يا مادر بچه يا از كس ديگرى كه اجرت او را بدهد اجرت بگيرد، (احتياط واجب آن است كه) بچه را به او بدهد و روزه بگيرد.[۵]
برای آگاهی بیشتر پاسخهای زیر را مطالعه فرمایید:
نمایه: چیزهایی که روزه را باطل می کند / آنچه که برای روزه دار مکروه است، سوال شماره ۳۷٫
نمایه: جاهایی که فقط قضای روزه واجب است، پاسخ شماره ۲۲۹٫
نمایه: ادای کفاره روزه تا رمضان سال بعد، پاسخ شماره ۴۳٫
نمایه: خوردن و آشامیدن سهوی در حال روزه، سوال شماره ۳۶٫
نمایه: جاهایی که قضا و کفاره روزه واجب است، پاسخ شماره ۲۲۸٫
[۱] . توضیح المسائل (محشی – امام خمینی)، ص ۹۵۵، مسأله ۱۷۲۵٫
[۲] . همان، ص ۹۵۶، مسأله ۱۷۲۶٫
[۳] . همان، مسأله ۱۷۲۷٫
[۴] . همان، ص ۹۵۷، مسأله ۱۷۲۸٫
[۵] . همان، ص ۹۵۸، مسأله ۱۷۲۹٫