سؤال ۲۴۰: کیفیت خواندن نماز وحشت (نماز لیلة الدفن) را به همراه زمان آن بیان کنید؟
پاسخ ۲۴۰: مستحبّ است در شب اول قبر، دو ركعت نماز وحشت براى ميّت بخوانند و دستور آن اين است كه، در ركعت اول بعد از حمد يك مرتبه «آية الكرسى» و در ركعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سورۀ «إِنّا أَنْزَلْناهُ» بخوانند و بعد از سلام نماز بگويند: «اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ابْعَثْ ثَوَابَهَا الَى قَبْرِ فُلٰانٍ» و به جاى كلمه فلان، اسم ميّت را بگويند.[۱]
دو کیفیت خواندن نماز وحشت
در حديث نبوى است كه «هيچ ساعتى براى ميت، شديدتر از شب اول قبرش نيست پس با صدقه دادن به اموات خود رحم كنيد و اگر چيزى براى صدقه نداشتيد، يكى از شماها دو ركعت نماز بخواند و كيفيت آن بنابر آنچه در حديث مذكور است:
کیفیت اول:
آنست كه در ركعت اول يك مرتبه سورۀ حمد و دو مرتبه سورۀ توحيد (قل هو اللّه) و در ركعت دوم يك مرتبه سورۀ حمد و ده مرتبه سورۀ الهيكم التّكاثر را بخواند و بعد از سلام نماز، بگويد «اللّهمّ صل على محمد و آل محمد و ابعث ثوابها الى قبر فلان بن فلان (نام ميت و پدرش را ببرد)» و خداوند متعال از همان ساعت هزار فرشته به قبر آن ميت، در حالى كه با هر يك از آنها جامه و حله‌اى است، مى‌فرستد. و تا روز نفخ صور (قيامت) قبر او وسعت پيدا مى‌كند و به كسى كه اين نماز را مى‌خواند، به عدد آنچه آفتاب بر آن مى‌تابد، حسنه داده مى‌شود و چهل درجه رفعت پيدا مى‌كند.».
کیفیت دوم:
بنابر روايت ديگرى «در ركعت اول يك مرتبه سورۀ حمد و آية الكرسى و در ركعت دوم يك مرتبه سورۀ حمد و ده مرتبه سورۀ انا انزلناه خوانده مى‌شود و بعد از نماز مى‌گويد: اللهم صلّ على محمّد و آل محمّد و ابعث ثوابها الى قبر فلان (نام ميت را ببرد)». و اگر نماز وحشت را به هر دو كيفيت، بخواند، بهتر است. و يك نماز بوسيله يك نفر كفايت مى‌كند.[۲]
زمان خواندن نماز وحشت
نماز وحشت را در هر موقع از شب اول قبر مى‌شود خواند، ولى بهتر است در اول شب بعد از نماز عشا خوانده شود.[۳]
تاخیر افتادن در دفن میت
اگر بخواهند ميّت را به شهر دورى ببرند، يا به جهت ديگر دفن او تأخير بيفتد، بايد نماز وحشت را تا شب اول قبر او تأخير بيندازند.[۴]
فراموش کردن آیت الکرسی
در نماز وحشت اگر در ركعت اوّل بجاى «آيت الكرسى» سهوا «سورۀ توحيد» را بخواند و فورا ملتفت شود بايد «آيت الكرسى» را نيز بخواند و اگر در ركوع بخاطرش آمد، بعد از نماز بايد آن را با «آيت الكرسى» اعاده كند و در هر صورت بايد آيت الكرسى را بنابر احتياط بخواند.[۵]
متن آیت الکرسی
اللَّهُ لَا إِلَاهَ إِلَّا هُوَ الْحَىُّ الْقَيُّومُ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لَا نَوْمٌ لَّهُ مَا فىِ السَّمَاوَاتِ وَ مَا فىِ الْأَرْضِ مَن ذَا الَّذِى يَشْفَعُ عِندَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَينَْ أَيْدِيهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ وَ لَا يُحِيطُونَ بِشىَْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ لَا يَُودُهُ حِفْظُهُمَا وَ هُوَ الْعَلىُِّ الْعَظِيمُ.
لَا إِكْرَاهَ فىِ الدِّينِ قَد تَّبَينََ الرُّشْدُ مِنَ الْغَىِّ فَمَن يَكْفُرْ بِالطَّغُوتِ وَ يُؤْمِن بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى لَا انفِصَامَ لَهَا وَ اللَّهُ سمَِيعٌ عَلِيمٌ.
اللَّهُ وَلىُِّ الَّذِينَ ءَامَنُواْ يُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلىَ النُّورِ وَ الَّذِينَ كَفَرُواْ أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّغُوتُ يُخْرِجُونَهُم مِّنَ النُّورِ إِلىَ الظُّلُمَاتِ أُوْلَئكَ أَصْحَبُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَلِدُونَ.[۶]
برای آگاهی بیشتر پاسخ زیر را مطالعه فرمایید:
نمایه: رفتن زن حامله به قبرستان: مستحبات و مکروهات زیارت اهل قبور، پاسخ شماره ۱۸۷٫
[۱] . توضیح المسائل (محشی – امام خمینی)، ج ۱، ص ۳۴۸، مسأله ۶۳۸٫
[۲] . تحرير الوسيلة – ترجمه، ج۱، ص ۱۷۲-۱۷۳٫
[۳] . توضیح المسائل (محشی – امام خمینی)، ج ۱، ص ۳۴۸، مسأله ۶۳۹٫
[۴] . همان، مسأله ۶۴۰٫
[۵] . مجمع الرسائل (محشی – صاحب جواهر)، ص ۱۷۸، مسأله ۵۶۲٫
[۶] . سوره بقره، آیات ۲۵۵-۲۵۷٫