سؤال ۸۰: باسلام. دخترى ٢٧ساله و مجرد هستم. خواستگارى دارم كه متأهل بوده و به تازگی از همسر سابقشان بعد از پنج سال زندگى مشترك جدا شدند. ولى اينكه به زودى تصميم به ازدواج گرفته اند من را نگران كرده است. در گفتگو با ايشان در حضور مادرش حس كردم استقلالى از خود ندارد و وابسته است. لطفا راهنماييم كنید.
پاسخ ۸۰: ازدواج از نظر اسلام وسيلهاى براى پاكدامنى و پاكدامن زيستن است. رسول خدا صلى الله عليه و آله به زيد بن حارثه فرمودند: ازدواج كن تا پاكدامن باشى. [۱] و در سخنى ديگر، فرمودند: مردان را زن دهيد تا خدا اخلاقشان را نيكو، ارزاقشان را وسيع و جوانمرديشان را زياد گرداند.[۲] در روايتى ديگر، به زنى كه گفته بود، ديگر ازدواج نخواهم كرد، فرمودند: «ازدواج براى حفظ عفاف لازم است.»[۳]
ازدواج باعث آرامش و امنیت روحی و فکری انسان است، قرآن در این باره می فرماید: “یکی از نشانه های او این است که از خود شما برای شما همسر آفرید تا با او آرام گیرید و میان شما مهر و محبت قرارداد.”[۴]
بنابراین ازدواج یکی از مهمترین اتفاقات زندگی هر فردی است که تصمیم گیری در مورد آن از اهمیت زیادی برخوردار است، چراکه یک تصمیم غلط می تواند یک ازدواج ناموفق را برای فرد در پی داشته و یک ازدواج ناموفق می تواند مسیر زندگی انسان و حتی یک خانواده را تغییر دهد.
برای این منظور بایستی نکات مهمی را قبل و بعد از ازدواج علی الخصوص با یک مرد مطلقه در نظر گرفت.
بررسی ملاک ها و معیارهایتان برای ازدواج
وقتی مرد مطلقه ای از شما خواستگاری کرد اولین کاری که بایستی به دقت انجام داد این است که آیا او دارای ملاک ها و معیارهای شما برای ازدواج هست یا خیر؟ اگر او دارای معیارهای شما برای ازدواج بود و از تصور ذهنی شما نسبت به مرد زندگی تان دور نبود، می توانید به ازدواج با او فکر کنید. در غیر این صورت چنین فردی مورد مناسبی برای ازدواج با شما نیست.
برخی از این ملاک ها به این شرح اند:
باورها و اعتقادات دینی صحیح
یکی از ملاک های مهمی که اکیدا بدان توصیه می شود داشتن دین و تقواست. فردی که دین دار و با تقواست تمام سعی خود را برای خوشبتخی همسر خود به کار خواهد بست. در این زمینه امام صادق (ع) می فرماید: «اگر شخصی، با کسی به خاطر زيبائى و يا ثروتش ازدواج کند، از هر دو [زیبایی و ثروت] محروم ماند و اگر براى دين و تقوايش با او ازدواج کند، خداوند مال و جمال نيز نصيبش گرداند».[۵]
برخورداری از حُسن خلق
شخصی از امام رضا (ع) درباره فردی پرسید و گفت: یکی از بستگان من از دخترم خواستگاری کرده است و از جهاتی شایستگی همسری را دارد، ولی بد اخلاق است چه کنم؟ حضرت در پاسخ فرمود: اگر بد اخلاق است به او زن نده.[۶]
هرگز در دام دلسوزی نیفتید
هرگز به خاطر دلسوزی یا ترحم تصمیم به ازدواج با یک مرد مطلقه نگیرید. ازدواج از روی ترحم یا دلسوزی شاید در ابتدا احساس بدی به شما ندهد اما به مرور زمان این حس از بین رفته و جای آن را احساسات منفی یا حتی تنفر پُر خواهد کرد. تنها دلیلی که باید باعث ازدواج شما با یک مرد مطلقه شود خصوصیات و ویژگی های خود اوست.
انجام تحقیقات دقیق قبل از ازدواج
تحقیقات قبل از ازدواج، در تمامی ازدواج ها لازم و ضروری است اما در مواردی که شما با یک مرد مطلقه رو به رو هستید این تحقیقات باید دقیق تر و با صرف زمان بیشتری صورت بگیرد. به عنوان مثال شما اگر بدانید که خواستگارتان به چه دلیل از همسر سابق خود طلاق گرفته است بسیاری از مسائل برای شما روشن شده و می توانید تصمیم درست تری بگیرید.
مطلع نمودن خانواده از تصمیم خود
هر تصمیم و هر کاری که قصد انجام آن را دارید بایستی با اطلاع خانواده خود باشد. تصمیم بدون کسب مشورت با آنها که عمیقا صلاح و خوشبختی شما را می خواهند می تواند باعث پشیمانی شما شود.
سؤالات خواستگاری
همانطور که می دانید اگر دختر و پسر از تفاوت های فردی و خانوادگی یکدیگر مطلع باشند می توانند تصمیم درست تری برای ازدواج بگیرند. بنابراین توصیه می شود نکات مهمی که مد نظر دارید را یادداشت کرده و در زمان مناسب با هماهنگی خانواده خود از ایشان بپرسید. بری از این سوالات که می توانند به شما در تصمیم گیری کمک کنند به این شرح اند:
سؤالات عمومی:
– روابط شما با برادرها و خواهرهایتان چگونه است؟ نزدیکترین عضو خانواده به شما کیست؟
– چه سنت هایی در خانواده شما اهمیت داشته اند؟ دوست داری فرزندانت هم این سنت ها را ادامه بدهند؟
– بزرگترین نزاعی که با خانواده خود داشتی چه بوده است؟ آیا این مسئله کاملا حل شده است؟
– آیا در زمان کودکی والدین تان با هم درگیری و نزاعی شدیدی پیدا کردند؟ چه احساسی نسبت به آن وضعیت داشتی؟
– نسبت به حفظ روابط خانوادگی با اقوام احساس تعهد می کنی؟ به نظر شما کار درستی است که با بخشی از اعضای فامیل قطع رابطه کنیم؟
– اگر بچه داشته باشیم مایلی چند وقت یک بار پدربزرگ و مادربزرگ خود را ببیند؟ درباره اینکه بچه ها وقت زیادی را با پدربزرگ و مادربزرگ یا سایر بستگان بگذرانند، نگرانی خاصی داری؟
– آیا شما فردی هستید که خود را با تغییرات هماهنگ می کند؟ ممکن است در مورد این موضوع یک مثال بزنید؟ به تغییرات مهمی که در زمینه شغلی یا خانوادگی ات رخ داده است اشاره کنید.
– آیا معمولاً تصمیم های خود را قبل از ابراز یا اجرا، تحلیل و بررسی کرده و خود به تنهایی آن را اجرا می کنید؟ یا در این خصوص با همسر خود مشورت کرده و سپس آن را اجرا می کنید؟
– اگر همسرت کار اشتباهی انجام دهد، چه عکس العملی نشان می دهید؟ یا حاضری که او را ببخشید؟
– به امورات مذهبی چقدر مقیدی؟ نظرتان راجع به فردی که نمازش را بعضی وقتها نمی خواند چیست؟
– آیا اغلب احساس می کنی که خیلی وقت تلف می کنی و در انجام کارها تنبل هستی؟ آرزو می کنی که کاش این طور نبود؟
– نظرتان راجع به کار کردن همسرتان بیرون از خانه چیست؟ آیا محیط کار برایتان اهمیت دارد یا صرفا با این کار مخالف هستید؟
– آیا در زندگی خود برنامه ریزی دارید؟ برنامه شما برای چند سال آینده زندگی مشترکمان چیست؟
– در صورتی که خانواده من نظر یا انتقادی در مورد زندگی مشترکمان داشت آیا آن را می پذیری یا این کار را دخالت در زندگی می دانی؟
سؤالات مهم:
– از زندگی قبلی خود چه تعهداتی بر عهده شما باقی مانده است؟ آیا پرداخت مهریه به همسر سابق تان تمام شده است؟
– آیا از همسر قبلی خود صاحب فرزند هستید؟ چه مقدار هزینه بایستی به صورت ماهیانه صرف او کنید؟
– آیا فرزندتان با شما زندگی خواهد کرد یا همسر سابقتان؟ در آن صورت نحوه دیدار شما با وی در چه زمانی صورت می گیرد؟
– آیا هنوز با ایشان ارتباط دارید؟ نحوه ارتباط با ایشان چگونه است؟
نکات مثبت و منفی ازدواج با مرد مطلقه
مردی که یک بار شکست در زندگی مشترک را تجربه کرده است می تواند در زندگی جدید خود، مسائل و مشکلات را بهتر ببیند و بنا بر تجربیات قبلی خود تصمیمات بهتری را در زندگی جدید خود بگیرد. دوری از مسائلی که باعث طلاق در زندگی قبلی خود شده و سعی در بهبود رفتار خود در زندگی جدید می تواند از جمله نکات مثبت ازدواج با یک مرد مطلقه باشد.
اما مقایسه میان همسر قبلی و فعلی می تواند یکی از نکات منفی این نوع ازدواج ها باشد. به صورتی که باعث شود او نکات مثبت شما را کمتر ببیند و دائم در حال مقایسه کردن رفتار و برخورد شما با همسر سابقش باشد.
مسئله دیگری که ممکن است باعث نگرانی شما شود، احتمال عدم قطع ارتباط با همسر قبلی است. ممکن است فرد در ازدواج فعلی خود به صورت موازی با همسر سابق اش ارتباط خود را حفظ کند.
احتمال آسان شدن طلاق در ذهن مرد یکی دیگر از نکات منفی این نوع ازدواج ها است که بایستی آن را در نظر گرفت. به این ترتیب که در هنگام بروز مشکلات اولین گزینه وی در برخورد با آن فکر کردن به طلاق باشد.
زود تحت تاثیر احساسات و عواطف قرار نگرفته و عجله نکنید
مردی که یک زندگی مشترک را پشت سر گذاشته، مطمئنا از نظر وضعیت مالی و شغلی در وضعیت بهتری نسبت به یک فرد مجرد قرار دارد. داشتن ماشین، خانه و شغل مناسب مواردی است که ممکن است شما را تحت تاثیر قرار بدهد. اما دقت داشته باشید که برای خوشبخت شدن این موارد کافی نیست. نکته دیگری که بایستی حتما مد نظر قرار دهید این است که قبل از اینکه به عقد دائم هم در بیایید و به خصوص در دوران نامزدی رابطه جنسی با او را هرگز شروع نکنید. اگر او برای شما در مورد رابطه جنسی شرط و شروط می گذارد باید محتاط تر عمل کنید. مشورت با خانواده خود در این زمینه توصیه اکید می شود.
داشتن فاصله معقول میان ازدواج قبلی و خواستگاری فعلی
توجه داشته باشید که وقتی مرد مطلقه ای از شما خواستگاری می کند بهترین شرایط برای ازدواج با او این است که میان ازدواج قبلی او و خواستگاری فعلی اش از شما حدود یک یا دو سال فاصله زمانی وجود داشته باشد. این فاصله زمانی برای کاسته شدن التهابات و درگیری های زندگی او لازم بوده تا بتواند به طور کلی از تعهدات و مسائلی که برعهده ایشان بوده است، به خوبی برآید. این مسئله به وی کمک خواهد کرد تا پرونده زندگی مشترک قبلی او بطور کامل بسته شده شود.
با دیدن کوچکترین اشتباهی سرزنش نکنید و نیز منت نگذارید
اگر در نهایت تصمیم به ازدواج با مردی مطلقه گرفتید که تجربه یک ازدواج ناموفق داشته، نباید در دوران نامزدی یا زندگی مشترک خود با دیدن کوچکترین اشتباهی او را سرزنش یا تحقیر کنید. یادآوری کردن به ایشان که حتما دلیل جدایی از همسر قبلی اش همین اشتباهات بوده و یا اینکه طوری رفتار کنید که به خاطر ازدواج با او بر سرش منت گذاشته و به او لطف کرده اید، باعث ایجاد احساسات منفی در فرد مقابل می شود.
مشاوره حضوری
در صورتی که پس از مطالعه موارد ذکر شده در بالا و گرفتن مشورت از والدین خود همچنان مردد هستید، می توانید همراه با خواستگارتان به مشاور مراجعه کنید. اما نکته ی مهمی که بایستی مد نظر قرار بگیرد، مراجعه نکردن به همسر سابق ایشان است. چرا که ممکن است هر کس حق را به جانب خود بگیرد و این احتمال که شما فرصت یک زندگی مشترک خوب را داشته باشید از دست خواهید داد. لذا توصیه ما به شما این است که در این زمینه به یک مشاور مراجعه کنید.
نتیجه گیری
همانطور که اشاره کردید، تصمیم ایشان به ازدواج آن هم در این فاصله کم پس از طلاق دادن همسر سابقشان کمی عجیب به نظر می رسد. این مسئله که احساس می کنید وی از خود استقلالی ندارد و به نوعی به مادرشان وابسته اند، نیازمند تحقیقات دقیق تر و وسیع تری است.
از شما می خواهیم ضمن مطالعه دقیق این پاسخ و پرسیدن سوالات مهمی از ایشان که به برخی از آنها اشاره شد به صورت حضوری به مشاور مراجعه فرمایید.
چنانچه تحقیقات خود را به طور دقیق و کامل انجام دادید، ابهامات خود را برطرف و پاسخ سؤالاتتان را بطور کامل بدست آوردید، از نظرات متخصصین امر مثل خانواده خود بهره مند شدید و در نهایت ایشان را همسر ایده آل خود یافتید، می توانید با توکل بخدا اقدام به ازدواج نمایید.
برای آگاهی بیشتر به پاسخ های زیر مراجعه فرمایید:
نمایه: نحوه خواندن صیغه ازدواج دائم و موقت بدون حضور شاهد، پاسخ شماره ۷۴٫
نمایه: اجازه پدر در ازدواج موقت و دائم، پاسخ شماره ۲۳٫
[۱] شيخ حر عاملى، وسائل الشیعه، ج ۲۰، ص ۳۵٫
[۲] محمدباقر مجلسى، بحارالانوار، ج ۱۰۳، ص ۲۲۲٫
[۳] شيخ حر عاملى، وسائل الشیعه ، ج ۲۰، ص ۱۶۶٫
[۴] روم ، ۲۱) و من آياته ان خلق لكم من انفسكم ازواجا لتسكنوا اليها و جعل بينكم مودة و رحمة ان في ذلك لآيات لقوم يتفكرون).
[۵] عاملی، شیخ حر، وسائل الشیعة، ج ۲۰، ص ۴۹ و ۵۰، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، ۱۴۰۹ق.
[۶] . حر عاملي، وسائل الشيعه، تصحيح رباني شيرازي، تهران، انتشارات اسلاميه، ۱۳۸۴، ج۱۴، ص۵۴٫