سؤال ۹۷: غسل هایی که کفایت از وضو می کند و می شود با آن نماز خواند را نام ببرید؟ آیا وضو گرفتن بعد از غسل جنابت اشکال دارد؟
پاسخ ۹۷: طبق نظر اکثر مراجع فردی که غسل جنابت انجام داده نباید برای نماز وضو بگیرد اما در اینکه دیگر غسل های واجب و یا مستحبی کفایت از وضو می کند یا خیر نظرات متفاوتی به شرح زیر وجود دارد.
امام، بهجت، خامنهاى و صافى: كسى كه غسل جنابت كرده، نبايد براى نماز وضو بگيرد ولى با غسلهاى ديگر نمى‌شود نماز خواند و بايد وضو هم گرفت. [۱]
خوئى، تبريزى، سيستانى، نورى و وحيدخراسانی: بلكه با غسلهاى ديگرِ واجب غير از غسل استحاضۀ متوسطه و با غسلهاى مستحبّ نيز مى‌تواند بدون وضو نماز بخواند اگر چه احتياط مستحبّ آن است كه وضو هم بگيرد. [۲]
زنجانى: البته در صورتى كه احتمال عدم صحت غسل انجام شده را بدهد مى‌تواند رجاءً وضو بگيرد و با غسلهاى واجبِ ديگر غير از غسل استحاضه يا غسلهاى مستحب كه استحباب آن ثابت است نيز مى‌تواند بدون وضو نماز بخواند اگر چه احتياط مستحب آن است كه وضو هم بگيرد. و در غسلهايى كه مى‌بايد رجاءً انجام داد بايد وضو گرفت.
فاضل: بلكه با غسلهاى واجبِ ديگر غير از غسل استحاضۀ متوسطه، نيز مى‌تواند بدون وضو نماز بخواند اگر چه بهتر است وضو هم بگيرد.
خوئی: انسان با غسلهاى مستحبّى كه براى خود انجام داده مى‌تواند كارى كه مانند نماز، وضو لازم دارد انجام دهد و اما غسلهايى كه رجاءً به جا آورده مى‌شود از وضو كفايت نمى‌كند.[۳]
بهجت: هيچ يك از غسلهاى مستحب، كفايت از وضو نمى‌كند.[۴]
مكارم: مسأله با هر غسلى مى‌توان نماز خواند و وضو واجب نيست، خواه جنابت باشد يا غير آن، واجب باشد يا مستحبّ، ولى احتياط مستحبّ آن است كه در غير غسل جنابت وضو بگيرد.[۵]
آيات عظام امام، بهجت، فاضل، خامنهاى و صافى: تنها با غسل جنابت مى‌توان نماز خواند ولى با غسل هاى ديگر بايد وضو هم گرفت[۶].
نکته: وضو با غسل جنابت لازم نيست، بلكه بدعت است.[۷]
غسل های واجب
غسلهاى واجب هفت است: اول: غسل جنابت. دوم: غسل حيض. سوم: غسل نفاس. چهارم: غسل استحاضه. پنجم: غسل مسّ ميّت. ششم: غسل ميت. هفتم: غسلى كه به واسطۀ نذر و قسم و مانند اينها واجب مى‌شود.[۸]
غسل های مستحبی
غسلهاى مستحب در شرع مقدس اسلام بسيار است و از آن جمله است:
- غسل جمعه، و وقت آن از اذان صبح است تا ظهر و بهتر است نزديك ظهر به جا آورده شود و اگر تا ظهر انجام ندهد بهتر است كه بدون نيّت ادا و قضا تا عصر جمعه به جا آورد. و اگر در روز جمعه غسل نكند مستحبّ است از صبح شنبه تا غروب، قضاى آن را به جا آورد. و كسى كه مى‌ترسد در روز جمعه آب پيدا نكند مى‌تواند روز پنجشنبه غسل را انجام دهد (بلكه اگر در شب جمعه غسل را به اميد آن كه مطلوب خداوند عالم است به جا آورد، صحيح است) و مستحبّ است انسان در موقع غسل جمعه بگويد: «اشْهَدُ انْ لَا إِلهَ إِلَّا اللّٰهُ وَحْدَهُ لَا شَريكَ لَهُ وَ انَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْنِى مِنَ التَّوّابِينَ وَ اجْعَلْنِي مِنَ الْمُتَطَهِّرِينَ».
- غسل شب اول ماه رمضان و تمام شبهاى طاق مثل شب سوم و پنجم و هفتم، ولى از شب بيست و يكم مستحبّ است همه شب غسل كند (و براى غسل شب اول و پانزدهم و هفدهم و نوزدهم و بيست و يكم و بيست و سوم و بيست و پنجم و بيست و هفتم و بيست و نهم بيشتر سفارش شده است). و وقت غسل شبهاى ماه رمضان، تمام شب است (و بهتر است مقارن غروب آفتاب به جا آورده شود) ولى از شب بيست و يكم تا آخر ماه بهتر است غسل را بين نماز مغرب و عشا به جا آورد. و نيز مستحبّ است در شب بيست و سوم غير از غسل اول شب، يك غسل هم در آخر شب انجام دهد.
- غسل روز عيد فطر و عيد قربان و وقت آن از اذان صبح است تا غروب و بهتر است آن را پيش از نماز عيد به جا آورد و اگر از ظهر تا غروب به جا آورد، احتياط آن است كه به قصد رجاء انجام دهد.
- غسل شب عيد فطر و وقت آن از اول مغرب است تا اذان صبح و بهتر است در اول شب به جا آورده شود.
- غسل روز هشتم و نهم ذى حَجّه و در روز نهم بهتر است آن را نزديك ظهر به جا آورد.
- غسل روز اول و پانزدهم و بيست و هفتم و آخر ماه رجب.
- غسل روز عيد غدير و بهتر است در وقت چاشت «صدر نهار» آن را انجام دهد.
- غسل روز بيست و چهارم ذى حَجّه.
- غسل روز عيد نو روز و پانزدهم شعبان و نهم و هفدهم ربيع الاول و روز بيست و پنجم ذى قعده ولى غسل روز پانزدهم شعبان رجاءً انجام دهد.
- غسل دادن بچه‌اى كه تازه به دنيا آمده.
- غسل زنى كه براى غير شوهرش بوى خوش استعمال كرده است.
- غسل كسى كه در حال مستى خوابيده.
- غسل كسى كه جايى از بدنش را به بدن ميّتى كه غسل داده‌اند رسانده.
- غسل كسى كه در موقع گرفتن خورشيد و ماه نماز آيات را عمداً نخوانده در صورتى كه تمام ماه و خورشيد گرفته باشد.
- غسل كسى كه براى تماشاى دار آويخته رفته و آن را ديده باشد ولى اگر اتفاقاً يا از روى ناچارى نگاهش بيفتد يا مثلًا براى شهادت دادن رفته باشد، غسل مستحبّ نيست.[۹]
برای آگاهی بیشتر پاسخ های زیر را مطالعه فرمایید:
نمایه: وضو و غسل و حج با تاتو و خالکوبی، پاسخ شماره ۵٫
نمایه: مانع بودن کاشت ناخن برای غسل و وضو، پاسخ شماره ۳٫
نمایه: مبطلات وضو و غسل: حالاتی که تماس زن و شوهر وضو را باطل می کند، پاسخ شماره ۶٫
نمایه: وضوی جبیره: لاک زدن روی ناخن دست و پا، پاسخ شماره ۷۲٫
نمایه: خالکوبی: شک و اطمینان از نبود مانع در اعضاء وضو، پاسخ شماره ۶۲٫
[۱] . توضیح المسائل (محشی – امام خمینی)، ج ۱، صص ۲۲۷-۳۶۴، مسأله ۳۹۱ و ۶۴۶٫
[۲] . همان، ذیل مسأله ۳۹۱ و ۶۴۶، آيتالله وحيد ، مسأله ۳۹۷ و آيتالله نورى، مسأله ۳۹۲ و ۶۴۷٫
[۳] . همان، ص ۳۶۴، مسأله ۶۴۶٫
[۴] . همان، ص ۳۶۴، ذیل مسأله ۶۴۵٫
[۵] . همان، ص ۲۲۷، مسأله ۳۹۱٫
[۶] . همان، مسأله ۳۹۱ و ۶۴۶٫
[۷] . همان، مسأله ۳۹۱؛ نورى، مسأله ۳۹۲؛ استفتاء از دفاتر مراجع. احكام وضو، غسل و تيمم (نرم افزار پرسمان).
[۸] . توضیح المسائل (محشی – امام خمینی)، ج ۱، ص ۲۰۸، مسأله ۳۴۶٫
[۹] . همان، ص ۳۵۹، مسأله ۶۴۴٫