سؤال ۱۵۷: حکم کمک کردن به انسان های معلول از جنس مخالف که به لحاظ فیزیکی یا روحی معلول هستند، چیست؟ بعنوان مثال حمام دادن آنها، لباس به تن کردن، توالت بردنشان و کارهایی از این قبیل. آیا فرقی هم بین پیر و جوان بودنشان دارد؟
پاسخ ۱۵۷: نگاه كردن به عورت ديگرى حرام است، اگر چه از پشت شيشه يا در آيينه يا آب صاف و مانند اينها باشد و احتياط واجب آن است كه به عورت بچه مميز هم نگاه نكنند.[۱]
از سوی دیگر نگاه كردن مرد به بدن زن نامحرم چه با قصد لذّت و چه بدون آن حرام است. و نگاه كردن به صورت و دستها اگر به قصد لذّت باشد حرام است، ولى اگر بدون قصد لذت باشد مانعى ندارد و نيز نگاه كردن زن به بدن مرد نامحرم حرام مى‌باشد و نگاه كردن به صورت و بدن و موى دختر نابالغ اگر به قصد لذّت نباشد و بواسطۀ نگاه كردن هم انسان نترسد كه به حرام بيفتد اشكال ندارد، ولى بنا بر احتياط بايد جاهايى را كه مثل ران و شكم معمولًا مى‌پوشاند نگاه نكند.[۲]
اما اگر مرد براى معالجۀ زن نامحرم ناچار باشد كه او را نگاه كند و دست به بدن او بزند اشكال ندارد، ولى اگر با نگاه كردن بتواند معالجه كند نبايد دست به بدن او بزند و اگر با دست زدن بتواند معالجه كند، نبايد او را نگاه كند.[۳]
نکته: نگاه كردن و دست زدن به بدن پير زن و بچۀ غير مميّز كه خوب و بد را نمى‌فهمد، بدون قصد لذّت، جايز است.[۴]
ضمیمه: پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید در مورد این سؤال به شرح زیر است:
آیت الله العظمی سیستانی: نگاه کردن و یا لمس عورت شخص دیگر حرام است.
آیت الله العظمی مکارم شیرازی: هر گاه دسترسی به جنس موافق نباشد مانعی ندارد.
آیت الله العظمی صافی گلپایگانی: اگر موجب نظر به عورت و یا قسمت هایی از بدنشان که معمولاً می پوشانند و یا لمس آنان باشد اشکال دارد.[۵]
نتیجه گیری: تا جایی که ضرورت ایجاب نمی کند نبایستی به بدن نامحرم علی الخصوص به عورت او نگاه کرد یا آن را لمس نمود. در صورتی که شخص به این کار نیاز شدید دارد، باید تا جایی که امکان دارد به بدن آنها نگاه نکند؛ اما در صورت نبودن جنس موافق برای انجام اینگونه کارها و وجود ضرورت می تواند این کار را با رعایت امور فوق انجام دهد. در ضمن بین جوان و پیر فرق می کند. بایستی در صورت ضرورت فقط به افراد مسن کمک کند. اما اگر خوف به گناه نباشد، نیز جنس موافقی برای انجام این کار نباشد و ضرورت انجام این کار هم ایجاب می کند در آن صورت شخص می تواند به افراد معلول جوان هم کمک کند. و الله العالم
[۱] . توضیح المسائل (محشی – امام خمینی)، ج ۲، ص ۴۸۹، مسأله ۲۴۳۶٫
[۲] . همان، ص ۴۸۵، مسأله ۲۴۳۳٫
[۳] . همان، ص ۴۹۱، مسأله ۲۴۴۱٫
[۴] . همان، ص ۴۹۲، مسأله ۱۹۴۳؛ معارف و احکام بانوان، ص ۲۱۹، مسأله ۴ (نگاه كردن بدون قصد لذت به دست، مچ، صورت و موى جلوى سر زنهايى كه سن آنان از حد ازدواج گذشته است مانعى ندارد؛ ولى تماس عمدى با بدن آنها جايز نيست.).
[۵] . استفتاء از دفاتر معظم له.