سؤال ۱۵۸: اینجانب در خارج زندگی میکنم. گرچه خانواده من به طور کامل مذهبی نیستند اما زمانی که به اسلام روی آوردم هیجده سال بیشتر نداشتم و سعی کردم نماز و عبادتم را به جای آوردم و به هر طریقی از اسلام تبعیت و پیروی کنم. سال گذشته تصمیم داشتم که حجاب را رعایت کنم، اما خانواده من با این کار مخالف کردند و با پافشاری من و مصمم بودنم بر این کار تنها توانستم که موهایم را بپوشانم. اما در حال حاضر به دلیل بیماری ای که موجب ریزش موهایم شده است و دکتر سفارش نمود که موهای خودم را به طور کامل نپوشانم -و این در حالی است که من موهای خودم را به وسیله شال (هندی) می پوشانم و سعی می کنم که اکثر موهایم را به وسیله آن بپوشانم- حال آیا این کار برای من جایز خواهد بود که موهای خودم را به طور کامل نپوشانم؟
پاسخ ۱۵۸: حجاب و پوشش زن به حدی اهمیت دارد که خداوند متعال در قرآن سورۀ نور میفرماید: “و به آنان با ايمان بگو چشمهاى خود را (از نگاه هوسآلود) فروگيرند، و دامان خويش را حفظ كنند و زينت خود را- جز آن مقدار كه نمايان است- آشكار ننمايند و (اطراف) روسرىهاى خود را بر سينه خود افكنند (تا گردن و سينه با آن پوشانده شود)، و زينت خود را آشكار نسازند مگر براى شوهرانشان، يا پدرانشان، يا پدر شوهرانشان، يا پسرانشان، يا پسران همسرانشان، يا برادرانشان، يا پسران برادرانشان، يا پسران خواهرانشان، يا زنان همكيششان، يا بردگانشان [كنيزانشان]، يا افراد سفيه كه تمايلى به زن ندارند، يا كودكانى كه از امور جنسى مربوط به زنان آگاه نيستند؛ و هنگام راه رفتن پاهاى خود را به زمين نزنند تا زينت پنهانيشان دانسته شود (و صداى خلخال كه برپا دارند به گوش رسد). و همگى بسوى خدا بازگرديد اى مؤمنان، تا رستگار شويد!”.[۱]
طبق نظر مراجع زن بايد بدن و موى خود را از مرد نامحرم بپوشاند. بلكه احتياط واجب آن است كه بدن و موى خود را از پسرى هم كه بالغ نشده ولى خوب و بد را مىفهمد و به حدّى رسيده كه مورد نظر شهوانى است نیز بپوشاند[۲]. همچنین پوشيدن چيزى كه از جهت رنگ يا شكل و يا نحوه پوشيدن باعث جلب توجه اجنبى شود و موجب فساد و ارتكاب حرام گردد، جايز نيست[۳].
ضمیمه: پاسخ برخی از دفاتر مراجع عظام تقلید در مورد سؤال شما به شرح زیر است:
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای: پوشاندن موها از نامحرم واجب است.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی: بر زنان و دختران لازم است تمام بدن خود به جز گردی صورت و دست ها تا مچ را در مقابل نامحرمان بپوشانند. و این مقدار به هر نوع لباس غیر زینتی که تنگ و چسبان نباشد پوشیده شود کافی است. هر چند چادر حجاب برتر است.
توجه داشته باشید در محیط خانه و در برابر محارم پوشاندن موها وجهی ندارد و می توانید آزاد باشید.
نتیجه گیری: طبق نظر اسلام رعایت حجاب امری واجب است. بنابراین سعی کنید تا جایی که ضرورت ایجاب نکرده در منزل بمانید و تنها به مقدار ضرورت آن هم با رعایت حجاب کامل (نه تنها پوشیدن بخشی از موها که پوشاندن همه آنها لازم است) از منزل خارج شوید. در صورتی که بیشتر در منزل و در کنار محارم خود می باشید رعایت حجاب لزومی ندارد.
نکته: با توجه به پیشرفت علمی به نظر می رسد راه های متعددی برای جلوگیری از ریزش مو (بغیر از عدم پوشش آن) وجود دارد که می توانید در این زمینه به متخصصین مربوطه مراجعه فرمایید.
برای آگاهی بیشتر پاسخ های زیر را مطالعه فرمایید:
نمایه: نقش عرف در حجاب اسلامی، پاسخ شماره ۱۲۴٫
نمایه: استثنائات حجاب: احکام پوشش زن در غیر نماز، پاسخ شماره ۷۸٫
نمایه: راه توبه از گناه حق الله و حق الناس، پاسخ شماره ۱۲۱٫
[۱]. سوره نور، آیه ۳۱، ترجمه مکارم.
[۲] . توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج۲، ص: ۴۸۸٫
[۳] . همان، ج۲، ص: ۱۰۱۲٫