سؤال ۲۳۲: اگر شخصی قبل از اذان صبح غسل کرده و نماز خوانده و نیم ساعت بعدش نگاه کرده که در دستش چسبی وجود دارد. پس از تمیز کردن مانع دوباره غسل کرده و نماز خود را خوانده است. با این اوصاف آیا روزه اش صحیح است؟ لطفا حکم صحت روزه با اطلاع از مانع در اعضاء بعد از غسل را بیان نمایید؟

پاسخ ۲۳۲: اکثر مراجع عظام تقلید در خصوص شخص روزه داری که بعد از غسل متوجه می شود روی یک انگشتش مقداری لاک باقی مانده می فرمایند: چنین شخصی غسلش باطل است. و اگر نماز واجب خوانده، باید قضا نماید، اما روزه‌ی او صحیح است.[۱] بیشتر

سؤال ۲۰۳: حکم شرعی اکستنش مژه یا کاشت مژه مصنوعی را توضیح دهید؟ آیا اکستنشن با کاشت مژه متفاوت است؟ آیا مانعی برای رسیدن آب به اعضاء وضو هستند؟ در آن صورت چگونه باید وضو گرفت؟

پاسخ ۲۰۳: یکی از شرط های (شرط سیزدهم) وضو این است که در اعضاى وضو مانعى از رسيدن آب نباشد.[۱] و از آنجا که برای اکستنشن نمودن مژه ها تار‌هایی از ترکیبات مصنوعی از جنس مو می‌سازند و به صورت تک به تک لابه لای مژه‌های پلک با چسب اضافه می‌شوند و یا همچنین برای استفاده از مژه مصنوعی بایستی چسب به کار برد، اگر این چسب روی پوست قرار بگیرد -که در آن صورت مانع رسیدن آب به پوست می شود- باید برای وضو و غسل آن مانع (چسب) را برطرف نمود و سپس اقدام به وضو و غسل کرد. بیشتر

سؤال ۱۷۰: لطفا حکم شرعی کاشت ناخن مصنوعی را بیان فرمایید؟

پاسخ ۱۷۰: کاشت ناخن فی نفسه مانعی ندارد اما اگر به صورتی باشد که برای وضو و غسل نتوانند آن را بردارند اشکال دارد. در صورتی که زینت محسوب شود باید از نامحرم پوشانده شود.[۱] بیشتر

سؤال ۱۵۰: لطفا استبراء و حکم رطوبت بعد از غسل جنابت را توضیح دهید؟ آیا رطوبتی که بعد از غسل جنابت خارج می شود باید نشانه های منی را داشته باشد تا نجس باشد؟ اگر شخص جنب بدون بول کردن غسل کند و بعدا از او رطوبتی خارج شود که نداند بول است یا منی، آیا باید مجددا غسل جنابت کند؟ نحوه انجام استبراء و حکم شک در اینکه آیا استبراء انجام شده یا نه را نیز توضیح دهید؟ با تشکر

پاسخ ۱۵۰: مستحبّ است انسان بعد از بيرون آمدن منى بول كند، و اگر نکند و بعد از غسل رطوبتى از او بيرون آيد، كه نداند منى است يا رطوبت ديگر، حكم منى را دارد.[۱] بیشتر

سؤال ۱۴۰: اگر شخص در سر و يا ابروى خود مو ترميم كرده باشد، به گونه اى كه مانع رسيدن آب به بدن و يا صدق مسح سر گردد، تكليف چيست؟ حکم استفاده از موی مصنوعی (کلاه گیس) برای وضو، غسل و نماز چیست؟ چرا که اینجانب به دلایلی همچون ریزش مو ناچارم از کلاه گیس استفاده کنم. آیا برای وضوء (البته برای غسل آن را جدا می کنم) می بایست هر دفعه چسبی را که با آن کلاه گیس را بر روی سر خود نگه داشته ام برداشته و مسح نمایم؟ این کار باعث عسر و حرج شدید برای این جانب شده و نیازمند آن است که هر دفعه چسب جدید استفاده کنم که از لحاظ اقتصادی و مشکلات دیگری نمی توانم این کار را انجام دهم. حال با توجه به موارد مذکور می توانم بر روی کلاه گیس مسح نمایم؟

پاسخ ۱۴۰: به طور کلی اگر موى مصنوعى به نحو كلاه گيس باشد، واجب است براى مسح آن را برداشت. اما اگر بر پوست سر كاشته شده یا به نحوی آن را با چسب نگه داشته باشند که برداشتن آن باعث عسر و حرج می شود، می توان بر روی آن در وضو و غسل مسح کرد. بیشتر

سؤال ۷۲: اگر خانمی به ناخن خود نوعی لاک زده که امکان پاک کردن آن پاک وجود ندارد آیا می تواند وضوی جبیره بگیرد یا تیمم؟

پاسخ ۷۲: یکی از شرط های (شرط سیزدهم) وضو این است که در اعضاى وضو مانعى از رسيدن آب نباشد.[۱] چرا که خالق علیم و حکیم در آیه ۶ سوره مبارکه مائده مؤمنین را فرمان داده است: چون خواهند برای نماز برخیزند، صورت و دست ها را تا آرنج بشویند و سر و پاهای خویش را تا برآمدگی پا مسح کنند. بیشتر

سؤال ۶۲: آیا باید قبل از هر بار وضو گرفتن یک بار تمام اعضای وضو را بررسی کرد؟ در حالی که این کار نه بین مردم رایج است و نه عقلانی به نظر می رسد. از طرف دیگر نمی شود شخص در حالی نمازش را بخواند که می داند شاید قبول نباشد یا بعداً بخواهد دوباره بخواند و کاری هم نتواند انجام دهد. نظرتان در مورد یافتن مانع بعد از وضو و نیز توضیحاتی در خصوص خالکوبی، رنگ و جوهر بدهید که اینها از جمله موانع برای وضو و غسل بحساب می آیند؟

پاسخ ۶۲: اگر انسان شك كند كه به اعضاى وضوى او چيزى چسبيده يا نه، چنانچه احتمال او در نظر مردم به جا باشد؛ مثل آن كه بعد از گِل‏كارى شك كند گِل به دست او چسبيده يا نه، بايد وارسى كند، يا به قدرى دست بمالد كه اطمينان پيدا كند كه اگر بوده برطرف شده يا آب به زير آن رسيده است‏.”[۱]

بنابراین چون در وضو لازم است آب به همۀ اعضاء وضو برسد، کسی هم که به هر دلیل قسمتی از پوست اعضای بدنش كنده شده اما هنوز کاملاً جدا نشده است و گاهى به بدن مى‏چسبد و گاهى فاصله پیدا می کند، بايد آن را قطع كند يا در هنگام وضو دقت کند که آب به زير آن برسد. اما لازم نیست که همیشه قبل از وضو تمام اعضای وضو از عدم وجود مانع بررسی گردد بلکه تنها در مواردی که احتمال عقلائی وجود مانعی در اجزاء وضو می دهد ابتداء باید از نبودن آن اطمینان حاصل نموده و سپس وضو گرفت.

در چنین مواردی که شخص مى‌داند چيزى به اعضاء وضو چسبيده ولى شك دارد كه از رسيدن آب جلوگيرى مى‌كند يا نه، بايد آن را برطرف كند يا آب را به زير آن برساند.[۲]

مانع پیش از وضو:

اگر پيش از وضو بداند كه در بعضى از اعضاى وضو مانعى از رسيدن آب هست و بعد از وضو شك كند كه در موقع وضو آب را به آنجا رسانده يا نه، وضوى او صحيح است، ولى اگر بداند كه موقع وضو ملتفت آن مانع نبوده، بايد دوباره وضو بگيرد.[۳]

مانع بعد از وضو:

اگر بعد از وضو چيزى كه مانع از رسيدن آب است در اعضاى وضو ببيند و نداند موقع وضو بوده يا بعد پيدا شده، وضوى او صحيح است، ولى اگر بداند كه در وقت وضو ملتفت آن مانع نبوده، احتياط واجب آن است كه دوباره وضو بگيرد.[۴]

اگر بداند كه قبل از وضو چيزى به اعضاى وضو چسبيده بود و بعد از وضو شك كند كه آن را در حال وضو از بين برده و يا آب را به زير آن رسانيده يا نه؛ چنانچه احتمال دهد كه در حال وضو به آن مانع التفات داشته، وضوى آن صحيح است.

همچنین اگر بعد از وضو ببيند كه چيزى به اعضاى وضو چسبيده، ولى نداند كه بعد از وضو پيدا شده يا قبل از آن، وضوى او صحيح است.[۵]

وجود رنگ روی ناخن و مسح بر روی جوراب:

در صورتى كه رنگ داراى جرم باشد، مانع از رسيدن آب به ناخن مى‌باشد و وضو باطل است و مسح بر جوراب هر قدر هم نازك باشد، صحيح نيست.[۶]

آیا جوهر از موانع است؟

اگر جوهر داراى جرم بوده و مانع از رسيدن آب به پوست شود، وضو باطل است، و تشخيص اين موضوع بر عهدۀ مكلّف مى‌باشد.[۷]

خالکوبی:

اگر خالكوبى مجرد رنگ باشد و يا در زير پوست بوده و بر ظاهر پوست چيزى كه مانع از رسيدن آب بر آن شود، وجود نداشته باشد، وضو و غسل و نماز صحيح است.[۸]

امام خمینی (ره): خال‌ها كه زير پوست قرار دارد مانع از صحت وضوء و غسل نيست.

آیت الله بهجت (ره): خالکوبی مانع وضوء نیست.[۹]

آیت الله تبریزی (ره): برای وضو اشکالی ندارد.[۱۰]

آیت الله مکارم: خالکوبی مشکلی برای وضوء ایجاد نمی کند.[۱۱]

برای آگاهی بیشتر به پاسخ های زیر مراجعه فرمایید:

نمایه: مانع بودن کاشت ناخن برای غسل و وضو، پاسخ شماره ۳٫

نمایه: مبطلات وضو و غسل: حالاتی که تماس زن و شوهر وضو را باطل می کند، پاسخ شماره ۶٫

نمایه: لمس خطوط قرآن و اسماء متبرکه بدون وضو، پاسخ شماره ۳۱٫

نمایه: وضو و غسل و حج با تاتو و خالکوبی، پاسخ شماره ۵٫

[۱] توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج‏۱، ص: ۱۷۷، مسأله ۲۹۳

[۲] . همان، ص ۱۷۶، مسأله ۲۹۰٫

[۳] . همان، مسأله ۲۹۵٫

[۴] . همان، مسأله ۲۹۷٫

[۵] . نجاة العباد (امام خمينى)، ص: ۲۳، مساله های: ۹-۱۲٫

[۶] . همان، ص ۲۰۱، س ۱۱۴٫

[۷] . همان، ص ۲۰۴، س ۱۴۱٫

[۸] . همان، ص ۲۰۵، س ۱۴۴؛ اجوبه الاستفتائات، ص ۲۸، س ۱۴۴٫

[۹] . استفتائات بهجت، ج ۱، ص ۱۸۳، م ۶۴۲٫

[۱۰] . استفتائات تبریزی، ج ۱، ص ۴۷٫

[۱۱] استفتائات مکارم، ج ۱، ص ۳۶٫

سؤال ۱۳: اگر شخص جلوی خروج منی را بگیرد و منی خارج نشود، ممکن است منی در مجاری ادرار باقی بماند و هنگام ادرار خارج شود ؟ در آن صورت باید غسل کرد؟ حکم خروج منی باقی مانده در مجرا چیست؟

جواب ۱۳: حضرت امام خمینی (ره) و دیگر مراجع تقلید فرموده اند: “اگر منى از جاى خود حركت كند و بيرون نيايد، يا انسان شك كند كه منى از او بيرون آمده يا نه، غسل بر او واجب نيست.”[۱]

بنابراین اگر انسان از خروج منی جلوگیری کرده و پس از مدتی بول کند؛ اگر یقین دارد که منی از او خارج شده است لازم است غسل جنابت نماید، ولی اگر یقین ندارد که همراه بول، منی خارج شده، غسل واجب نمی شود.

لازم به تذکر است در مواردی که انسان شک دارد که منی از او خارج شده است یا نه، می توانداحتیاطاً غسل جنابت کند ولی باید برای خواندن نماز وضو هم بگیرد.

برای آگاهی بیشتر به نمایه زیر مراجعه فرمایید:

نمایه: نشانه های منی و متمایل شدن آن به رنگ زرد در مردان، پاسخ شماره ۱۰٫

[۱] .  توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج ‏۱، ص ۲۱۱ ،مسأله ۳۵۲؛ سایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سیستانی، احکام جنابت.

سؤال ۱۰: نشانه های منی و متمایل شدن آن به رنگ زرد در مرد چیست؟ زیاد شدن ترشحات مرد هنگام بازی با همسرش نیاز به غسل دارد؟

پاسخ ۱۰: علایم و نشانه های تشخیص منی طبق دیدگاه های فقها چنین است:

همه ی مراجع عظام (به جز آیات عظام بهجت، صافی و مکارم): خروج منی در مردی که سالم است و مریض نمی باشد، دارای سه نشانه است: ۱٫ همراه با شهوت باشد. ۲٫ با جستن بیرون آید. ۳٫ بدن سست شود. اگر هیچ یک از نشانه های سه گانه و یا یکی از آنها را نداشت[۱]، حکم به منی نمی شود؛ مگر آن که از راه دیگری یقین کند که منی است.[۲] این در انسان های سالم شرط است، اما در انسان های مریض و زن یک علامت کافی است.[۳] بیشتر

سؤال ۶: در چه حالاتی تماس زن و شوهر باعث شکستن وضو می شود؟ آیا هنگامی که وضوء گرفته ایم لمس کردن و دست زدن به همسرمان حرام است؟

پاسخ ۶: هفت چيز وضو را باطل مى‏كند: اول: بول. دوم: غائط.سوم: باد معده و روده كه از مخرج غائط خارج شود. چهارم: خوابى كه به واسطه آن  چشم نبيند و گوش نشنود، ولى اگر چشم نبيند و گوش بشنود وضو باطل نمى‏شود. پنجم: چيزهايى كه عقل را از بين مى‏برد، مانند ديوانگى و مستى و بى‏هوشى. ششم: استحاضه زنان. هفتم: كارى كه براى آن بايد غسل كرد مانند جنابت.[۱]

بنا بر این در صورتی که تماس زن و شوهر در حدی باشد که هیچ یک از موارد بالا اتفاق نیفتاده باشد  موجب نقض وضوء نمی گردد. و آبهایی که در چنین مواقعی از انسان خارج می شود محکوم به طهارت است. (تنها بول و منی نجس هستند و خروج شان موجب بطلان وضوء می شوند.

اما اگر انسان جماع كند و به اندازه ختنه ‏گاه يا بيشتر داخل شود، در زن باشد يا در مرد در قُبُل باشد يا در دُبُر، بالغ باشند يا نابالغ اگر چه منى بيرون نيايد، هر دو جنب شده و می بایست غسل کنند. مگر زمانی که شك كنند به مقدار ختنه گاه داخل شده است يا خیر، که در این صورت غسل بر آنها واجب نيست[۲]، و به تبع، وضوء نیز نقض نمی گردد.

لازم به ذکر است که جنابت از دو راه حاصل می شود:

۱) نزدیکی و آمیزش جنسی، اگرچه منی بیرون نیاید.

۲) بیرون آمدن منی، (حتی بدون دخول) چه در خواب باشد یا بیداری، کم باشد یا زیاد، با شهوت باشد یا بی شهوت، با اختیار باشد یا بی اختیار.[۳]

طبق نظر اکثر فقها رطوبتی که از زنها خارج می شود، اگر همراه با شهوت (در حد ارگاسم و اوج لذت جنسی) باشد درحکم منی است و باید غسل جنابت کند.[۴]

بنا بر این واجب است بعد از هر مقاربت و نزدیکی زن و مرد غسل جنابت انجام دهند چه از آنها منی خارج شود یا نشود.

توضیح بیشتر آن که غسل جنابت به خودی خود واجب نیست، اما برای انجام کارهایی که شرط آنها داشتن طهارت است، مانند: نماز، داخل شدن مسجد، دست زدن به خط قرآن و… غسل جنابت واجب می شود[۵].

[۱] توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج‏۱، ص: ۱۸۸

[۲] . توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج‏۱، ص۲۱۰٫

[۳]. توضیح المسائل مراجع، م۳۴۵؛ وحید، توضیح المسائل، م ۳۵۱؛ وحید، توضیح المسائل، م ۳۵۱؛ نوری، توضیح المسائل، م ۳۴۶ و خامنه ای، اجوبة الاستفتاءات، احکام غسل جنابت.

[۴]. توضیح المسائل مراجع، ج۱، ص ۲۰۸، مسئله ی ۳۴۶٫

[۵]. توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج‏۱، ص: ۲۱۴، مسأله ۳۵۷٫