سؤال ۶۵: آیا سگ دست آموز خانگی نجس است؟ حکم نگهداری سگ در خانه چیست؟

پاسخ ۶۵: یکی از یازده نجاسات “سگ” است که همه انواع آن که در خشکی زندگی می کنند نجس است. در همه رساله های عملیه آمده است: “سگ و خوكى كه در خشكى زندگى مى‏كنند حتّى‏ مو  و استخوان و پنجه و ناخن و رطوبتهاى آنها نجس است ولى سگ و خوك دريايى پاك است.”[۱]

نجاسات: نجاسات يازده چيز است: اول: بول، دوم: غائط، سوم: منى، چهارم: مردار، پنجم: خون، ششم و هفتم: سگ و خوك، هشتم: كافر، نهم: شراب، دهم: فقّاع، يازدهم: عرق شتر نجاستخوار.[۲]

نیم خورده سگ: نيم خوردۀ سگ و خوك و كافر نجس و خوردن آن حرام است و نيم خوردۀ حيوانات حرام گوشت، پاك و خوردن آن مكروه مى‌باشد.[۳]

ظرفی را که سگ لیسیده: ظرف نجس را با آب قليل بايد سه مرتبه شست، بلكه در كر و جارى هم احتياط سه مرتبه است، اگر چه ارجح در كر و جارى يك مرتبه است، ولى ظرفى را كه سگ ليسيده، يا از آن ظرف آب يا چيز روان ديگر خورده، بايد اول با خاك پاك، خاك مال كرد و بعد بنا بر احتياط واجب، دو مرتبه در كر يا جارى يا با آب قليل شست و هم چنين ظرفى را كه آب دهان سگ در آن ريخته بنا بر احتياط واجب بايد پيش از شستن خاك‌مال كرد.[۴]

نگهداری سگ در منزل: ابورافع در ضمن حديثى روايت مى‌كند كه: «پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نگهدارى سگ شكارى و هر سگى كه در آن نفع است مثل سگ گله و سگ خانه و بستان و مزرعه را به مسلمانان اجازه داد».

در حديث است كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله به عدّه‌اى كه خانه‌هايشان از شهر دور بود اجازه داد (كه براى حفاظت) سگ نگاه دارند.[۵]

۲. در روايتى صحيح مى‌خوانيم كه حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: «خيرى در (نگهدارى) سگ‌ها نيست، مگر سگ شكارى يا سگ گلّه (و سگ پاسبان)».[۶]

۳. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «سگ شكارى را در خانه نگهدارى نكن، مگر اينكه بين تو وآن درى باشد كه بر روى سگ بسته شود».[۷]

۴. در حديثى موثّق ومعتبر آمده است كه: حيوانات را به جنگ همديگر انداختن كار خوبى نيست، مگر سگى كه براى شكار حيوانات بفرستند.[۸]

اما احادیث متعددی بر حرمت بهای سگ و نیز سگ غیر شکاری دلالت دارد.[۹] در ذیل به برخی از این روایت ها اشاره می کنیم:

ابوبصير از امام صادق عليه السلام نقل می کند که فرمودند: «بهاى سگ غير شكارى از مال نامشروع است.»[۱۰] همچنین در حديث ابراهيم از امام كاظم عليه السلام آمده است که: «بهاى سگ و كنيز آوازه‌خوان، نامشروع است.»[۱۱] و در حديث وشا از امام رضا عليه السلام که فرمودند: «بهاى سگ نامشروع در آتش جهنم است.»[۱۲]

فتوای مراجع:

آیت الله بهجت: کراهت دارد.[۱۳]

آیت الله مکارم: اگر پاكى و نجاست رعايت شود، و بودن آن حيوان در خانه فايده‌اى داشته باشد، مانعى ندارد. ولى روشى را كه غربى‌ها در مورد سگ دارند، اسلام هرگز نمى‌پسندد.[۱۴]

آیت الله سیستانی: مانعی ندارد و شرط خاص برای آن نیست اگر چه نجس است و نماز خواندن در خانه ای که سگ در آن نگهداری می شود مکروه شمرده شده است.[۱۵]

آیت الله خامنه ای می فرمایند: سگ نجس‌العین است؛ یعنی خود حیوان نجس است؛ نیم‌خورده‌ی سگ نجس و حرام است؛ و اینکه سگ سروصدا دارد و به همسایه‌ها آزار می‌رساند. این مسئله به‌خصوص در مجتمع‌های مسکونی که مردم می‌خواهند طهارت شرعی را رعایت کنند و مسیرها و امکانات مشترکی وجود دارد و ترددها هم زیاد است، درصورتی‌که نگهداری حیوانات موجب شود اشخاص نتوانند اعمال عبادیشان را درست انجام دهند و به‌هرحال به همسایگان آزار برسد یا مثلاً تماس حیوان با بعضی از غذاها، موجب بیماری شود جایز نیست.

اما به‌طورکلی اگر کسی کارگاه یا کارخانه‌ یا باغی دارد، یا گله‌ای دارد که برای حفاظت از آنها احتیاج به سگ دارد، یا برای اغراض دیگری که عقلایی باشد، نگه‌داری از سگ اشکالی ندارد.

اما درباره‌ی نگه‌داری از سگ در خانه روایت داریم که در خانه‌ای که سگ نگهداری می‌شود ملائکه حضور پیدا نمی‌کنند.[۱۶]

دیه کشتن سگ: اگر انسان سگ شكارى كسى را يا سگى كه نگهدارى خانه را مى‌كند، يا سگ گلّۀ كسى را يا سگى كه پاسبانى زراعت را مى‌كند بكشد بايد قيمت او را بدهد و اگر قيمت سگ شكارى كمتر از چهل درهم باشد لازم است چهل درهم بدهد.[۱۷]

برای آگاهی بیشتر به پاسخ زیر مراجعه فرمایید:

نمایه: حکم نگهداری لاک پشت در منزل، پاسخ شماره ۲۹٫

[۱]. توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج‏۱، ص: ۷۶، مسأله ۱۰۵؛ توضیح المسائل امام خمینی، ص ۳۳، مسأله ۱۰۲٫

[۲] . همان، ص ۶۷، مسأله ۸۳٫

[۳] . همان، ص ۵۳، مسأله ۵۶٫

[۴] . همان، ص ۱۰۰، مسأله ۱۵۰٫

[۵] . كافى، ج ۶، ص ۵۵۲، ح ۲.

[۶] . همان، ص ۵۵۳، ح ۱۱.

[۷] . همان، ص ۵۵۲، ح ۴.

[۸] . همان، ح ۵.

[۹] . حديث تحف العقول حديث ۱۶ باب ۱ و احاديث متعددى از باب ۱۰؛ ۲۲همان، / ۲۱۳ باب ۱۰ از باب‌هاى كسب‌هاى روا و ناروا، حديث ۸٫

[۱۰] . همان، ۲۲/ ۲۱۶ باب ۱۰ از باب‌هاى كسب‌هاى روا و ناروا، حديث ۱۷٫

[۱۱] . همان، ۲۲/ ۲۴۲ باب ۲۰ از كسب‌هاى روا و ناروا، حديث ۱۰٫

[۱۲] . همان، ۲۲/ ۲۴۲ باب ۲۰ از كسب‌هاى روا و ناروا، حديث ۱۱٫

[۱۳] . استفتائات بهجت، ج ۴، ص ۵۷۵٫

[۱۴] . استفتائات جدید مکارم، ج ۳، ص ۶۳۶، مسأله ۳۲٫

[۱۵] . پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سیستانی، پرسش و پاسخ، حیوانات.

[۱۶] . پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، س ۴۳٫

[۱۷] . توضیح المسائل (محشی – امام خمینی)، ج ۲، ص ۸۳۱، مسأله ۲۳٫

سؤال ۵۷: اگر جایی مثل میز، کمد، کامپیوتر و … نجس شود در حالی که نمی توان آن را با آب لوله کشی آب کشید چگونه می توان آن را با آب قلیل آب کشید؟ با توجه به اینکه جمع آوری غساله آن بسیار مشکل و بعضا غیر ممکن است؟ آیا آب حتما باید روی محل ریخته شود یا با پارچه و امثال آن هم می توان محل را آب کشید؟

پاسخ ۵۷: اگر محلی مانند موارد مذکور نجس شود، پاک کردن آن با پارچه ممکن نیست و تنها راه پاک کردن آن شستن و آب کشیدن با آب (قلیل، کر، جاری و…) است[۱]. به این صورت که پس از برطرف نمودن عین نجاست (توسط پارچه یا امثال آن)، شستن یک مرتبه با آب کر یا جاری کفایت می کند و در شستن با آب قلیل در صورتی که نجاست مذکور بول (ادرار) باشد چنانچه بعد از این که یک بار آب قلیل روی آن ریخته شود تا از آن جدا شود، يك مرتبۀ دیگر آب روى آن بريزند پاک می شود[۲].

اما اگر چيزى به غير بول نجس شود، چنانچه بعد از برطرف كردن نجاست يك مرتبه آب روى آن بريزند و از آن جدا شود، پاك مى‏گردد گر چه  در صورتی که آب قلیل باشد بهتر است که دو بار شسته شود[۳].

بله در صورتی که امکان شستن محل مورد نظر نباشد، می بایست به هر نحوی که می توانید با گذاشتن یا چسبانیدن پوشش روی آنها مواظبت کنید که در اثر تماس با آنها نجس نشوید. و اگر در اثر ملاقات نجاست منتقل شد، کافی است که چیزی که نجس شده است را آب بکشید.

برای آگاهی بیشتر به پاسخ های زیر مراجعه فرمایید:

نمایه: نجس بودن غساله، پاسخ شماره ۱۲٫

نمایه: شروط پاک کردن چیز نجس: تطهیر لباس با ماشین لباسشویی، پاسخ شماره ۵۱٫

[۱] . زیرا از بین مطهرات غیر از آب که بیان شد، تنها آفتاب ممکن است به عنوان پاک کننده مورد احتمال باشد که آن هم با شرایطی که در رساله های عملیه آمده است، نمی تواند پاک کننده این گونه اشیا باشد. توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج‏۱، ص۱۱۸٫

[۲] . توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج‏۱، ص: ۱۰۵، مسأله ۱۶۰٫

[۳] . همان، ص ۱۰۶، مسأله ۱۶۲٫

سؤال ۵۱: ۱٫ در ماشین های لباسشویی تمام اتوماتیک که آب آن در هنگام شستشو به آب جاری وصل نیست آیا اگر لباس نجسی را بشوییم پاک می شود؟ ۲٫ در صورتیکه لباسها رنگ پس داده و آب مضاف شود آیا لباس پاک می شود یا خیر؟ لطفا اقسام آب ها و شروط پاک شدن چیز نجس را به طور کامل توضیح دهید.

پاسخ ۵۱: پاسخ مراجع عظام تقلید (حفهظم الله) در مورد این سؤال به شرح زیر است:

مقام معظم رهبری (مدظله العالی): اگر بعد از زوال عين نجاست، آب متصل به لوله در داخل ماشين لباس شويى به لباسها و همۀ قسمت‌هاى داخل ماشين برسد و از آن جدا و خارج شود، محكوم به طهارت است.[۱] بیشتر

سؤال ۴۰: اینجانب در یک کشور غیر اسلامی زندگی‌ می‌کنم. در این جا پیدا کردن کار مخصوصاً در چنین اوضاع بد اقتصادی جهان برای کسانی‌ که خارجی‌ هستند مشکل است. حال بفرمایید که آیا کار کردن در مکانی که مشروب در آن جا سرو می شود مثل رستوران، اشکالی‌ دارد؟

پاسخ ۴۰: نظر برخی از مراجع عظام تقلید (حفظهم الله) به شرح زیر است:

حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

در صورتی که خود شما در زمینۀ مشروب و یا محرمات دیگر کار نکنید و صرفاً در بخش مواد حلال اشتغال داشته باشید مانعی ندارد. چرا که کار کردن در جایی که خود شما مشروبات الکلی را سرو کنید حرام است.[۱]

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

با توجه به این که پیدا کردن کار دیگر برای شما مشکل است مجازید این کار را ادامه دهید.

حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):

بردن شراب و غذای حرام برای اشخاص جایز نیست و گرفتن اجرت در مقابل آن حرام است.

توجه: یکی از یازده نجاست شراب است. ” آشاميدن آن حرام و در بعضى از اخبار بزرگترين گناه شمرده شده است و اگر كسى آن را حلال بداند در صورتى كه ملتفت باشد كه لازمه حلال دانستن آن، تكذيب خدا و پيغمبر صلى الله عليه و آله و سلم مى‏باشد كافر است . از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمودند: شراب ريشه بديها و منشأ گناهان است و كسى كه شراب مى‏خورد، عقل خود را از دست مى‏دهد و در آن موقع خدا را نمى‏شناسد و از هيچ گناهى باك ندارد و احترام هيچ كس را نگه نمى‏دارد و حقّ خويشان نزديك را رعايت نمى‏كند و از زشتيهاى آشكار رو نمى‏گرداند و روح ايمان و خدا شناسى از بدن او بيرون مى‏رود و روح ناقص خبيثى كه از رحمت خدا دور است در او مى‏ماند و خدا و فرشتگان و پيغمبران و مؤمنين، او را لعنت مى‏كنند و تا چهل روز نماز او قبول نمى‏شود و روز قيامت روى او سياه است و زبان از دهانش بيرون مى‏آيد و آب دهان او به سينه‏اش مى‏ريزد و فرياد تشنگى او بلند است.”[۲]‏

برای آگاهی بیشتر به پاسخ زیر مراجعه فرمایید:

نمایه: حکم ترکیبات الکل یا ژلاتین در مواد غذایی، سوال شماره ۳۲٫

[۱] . سایت دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سیستانی، پرسش و پاسخ، مشروبات الکلی.

[۲] توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج‏۲، ص۶۰۳٫

سؤال ۲۹: سلام. نگهداشتن لاکپشت در خانه چه حکمی دارد؟ آیا این کار جایز است؟

پاسخ ۲۹: نگهدارى حيوانات مانعى ندارد. ولى سزاوار است افراد با ايمان هدفى از آن داشته باشند؛ هر چند استفاده از زيبايى و صداى خوش آنها باشد؛ ضمن اینکه نبايد اين امر به اسراف كارى منتهى شود.[۱] بیشتر

سؤال ۱۲: وقتی چیز نجسی را زیر آب می شوییم، آیا قطرات کوچک آب که بعضاً از محل شست و شو به اطراف می پاشد نجس است؟

جواب ۱۲: اگر چیز نجس را زیر شیری که متصل به کُر است بشویند آبی که از آن چیز می ریزد اگر متصل به کر باشد و بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد پاک است[۱].

عده ای از مراجع تقلید می فرمایند: پاک است، مگر اینکه بو یا رنگ یا طعم نجاست به خود گیرد به شرط اینکه عین نجاست هم در آن نباشد[۲]. بیشتر

سؤال ۱۰: نشانه های منی و متمایل شدن آن به رنگ زرد در مرد چیست؟ زیاد شدن ترشحات مرد هنگام بازی با همسرش نیاز به غسل دارد؟

پاسخ ۱۰: علایم و نشانه های تشخیص منی طبق دیدگاه های فقها چنین است:

همه ی مراجع عظام (به جز آیات عظام بهجت، صافی و مکارم): خروج منی در مردی که سالم است و مریض نمی باشد، دارای سه نشانه است: ۱٫ همراه با شهوت باشد. ۲٫ با جستن بیرون آید. ۳٫ بدن سست شود. اگر هیچ یک از نشانه های سه گانه و یا یکی از آنها را نداشت[۱]، حکم به منی نمی شود؛ مگر آن که از راه دیگری یقین کند که منی است.[۲] این در انسان های سالم شرط است، اما در انسان های مریض و زن یک علامت کافی است.[۳] بیشتر