سؤال ۱۴۳: اگر نماز چهار رکعتی را سهوا دو رکعتی سلام بدهیم وظیفه ما چیست؟ آیا باید ادامه دهیم یا از اول بخوانیم؟ حکم دو رکعت خواندن نماز چهار رکعتی چیست؟ آیا لازم است سجده سهو بجا آوریم؟ لطفا کیفیت خواندن آن و اینکه آیا برای آن باید وضو بگیریم را توضیح دهید. با تشکر

پاسخ ۱۴۳: اگر بعد از سلام نماز يادش بيايد كه يك ركعت يا بيشتر از آخر نماز را نخوانده، چنانچه كارى انجام داده كه اگر در نماز عمداً يا سهواً اتفاق بيفتد نماز را باطل مى‌كند، مثلًا پشت به قبله كرده، نمازش باطل است؛ و اگر كارى كه عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‌كند انجام نداده، بايد فوراً مقدارى كه فراموش كرده را به جا آورد[۱] و پس از نماز دو سجده سهو بجای سلامی که سهوا آن را گفته بوده بجا آورد.[۲] بیشتر

سؤال ۱۰۷: نماز دهه اول ذی الحجه چگونه خوانده می شود؟ لطفا تفسیر آیه ۱۴۲ سوره اعراف “وَ واعَدْنا مُوسی‏ ثَلاثِینَ لَیلَةً …” را برای اینجانب شرح دهید. با تشکر

پاسخ ۱۰۷: نماز دهه اول ذی الحجه از نمازهای مستحب است که توصیه شده در ده شب اول ماه ذی الحجه خوانده شود. در این نماز بعد از سوره اخلاص باید آیه ۱۴۲ سوره اعراف نیز خوانده شود.

کیفیت نماز بیشتر

سؤال ۹۴: لطفا روش خواندن نماز یکشنبه ماه ذی القعده را توضیح دهید؟ آیا می توان در هر ساعتی از روز یکشنبه این نماز را خواند؟

پاسخ ۹۴: نماز یکشنبه ذی القعده نمازی مستحبی و چهار رکعتی که در یکی از روزهای یکشنبه ماه ذی القعده خوانده می شود و فضائل بسیاری از جمله آمرزش گناهان و با ایمان مردن برای آن در روایات آمده است. بیشتر

سؤال ۹۲: موارد وجوب و کیفیت خواندن نماز آیات را توضیح دهید. در نماز آیات اگر بسم الله الرحمن الرحیم را قسمتی از سوره حساب کنیم و بعد از گفتن آن به رکوع اول برویم، آیا صحیح است؟ لطفا بفرمایید چه زمانهایی نماز آیات بر ما واجب می شود؟ اگر در همان موقع خوانده نشود آیا باید بعدا به نیت اداء آن را بخوانیم یا قضا؟

پاسخ ۹۲: نمازهاى واجب شش است: اول نماز يوميه. دوّم نماز آيات. سوم نماز ميّت. چهارم نماز طواف واجب خانه كعبه. پنجم نماز قضاى پدر كه بر پسر بزرگتر واجب است. ششم نمازى كه به واسطۀ اجاره و نذر و قسم و عهد واجب مى‌شود.[۱] بیشتر

سؤال ۹۰: امام جماعت مسجد ما، در تشهد نماز یک “واو” اضافه می خواند، بدین صورت: اشهد ان لا اله الا الله وحده لاشریک له و اشهد و ان محمداً عبده و رسوله اللهم صل علی محمد و آل محمد. در تشهد امام جماعت بین کلمه (اشهد) و کلمه (ان محمدا) یک “واو” اضافه می خواند، لازم به ذکر است که این امام جماعت سالیانی است که پیش نماز مسجد و استاد حوزه شهرستان ما است و مدت سه ماه است که این اشتباه وارد نماز او شده است، و مورد نیز با ضبط صدا به اطلاع ایشان رسیده است ولی قبول نمی کنند، لذا در صورتی که مسئله برای ما محرز شود، در این مورد اقتدای مأمومین به امام جماعت مذکور چه حکمی دارد؟ وظیفه مأموم در هنگام اشتباه امام جماعت چیست؟

پاسخ ۹۰: یکی از واجبات یازده گانه نماز قرائت است.[۱] لذا انسان بايد نماز را ياد بگيرد كه غلط نخواند، اما كسى كه به هيچ قسم نمى‌تواند صحيح آن را ياد بگيرد، بايد هر طورى كه مى‌تواند بخواند و احتياط مستحب آن است كه نماز را به جماعت به جا آورد.[۲] بیشتر

سؤال ۸۹: حکم جویدن آدامس در نماز چیست؟ آیا نگه داشتن آدامسی که شیرینی آن رفته در زیر زبان و بدون جویدن در هنگام نماز اشکال دارد؟

پاسخ ۸۹: حضرت امام (قدس سره) و دیگر مراجع عظام تقلید (حفظهم الله) می فرمایند: فروبردن ذرات غذاى مانده در لاى دندان ها، موجب بطلان نماز نمى‏شود ولى اگر قند يا شكر و مانند اينها در دهان مانده باشد و در حال نماز كم كم آب شود و فرو رود، نمازش اشكال پيدا مى‏كند.[۱] بیشتر

سؤال ۷۸: آیا از بین مراجع تقلید، مرجعی هست که به زن اجازه داده باشد پاهای خویش را (همچون دستانش که می تواند نشان دهد) نشان داده و نپوشاند؟ وظیفه حکومت اسلامی نسبت به بی حجابی چیست؟

پاسخ ۷۸: مراجع عظام تقلید (حفظهم الله) چنین اجازه ای را نمی دهند و معتقدند باید کف و روی پا تا مچ حتی در غیر نماز پوشاند. تنها آیت الله مکارم شیرازی می گوید پوشاندن کف و روی پا تا مچ در غیر نماز واجب نیست.[۱]

برای اطلاع بیشتر لطفاً پاسخ زیر را مطالعه فرمایید.

در توضیح المسائل مراجع عظام و در رأس آنها حضرت امام خمینی (ره) چنین ذکر شده است که: زن بايد بدن و موى خود را از مرد نامحرم بپوشاند. بلكه احتياط واجب  آن است كه بدن و موى خود را از پسرى هم كه بالغ نشده ولى خوب و بد را مى‏فهمد و به حدّى رسيده كه مورد نظر شهوانى است نیز بپوشاند[۲]. همچنین پوشيدن چيزى كه از جهت رنگ يا شكل و يا نحوه پوشيدن باعث جلب توجه اجنبى شود و موجب فساد و ارتكاب حرام گردد، جايز نيست[۳].

نظرات دیگر مراجع عظام تقلید در این خصوص به شرح زیر می باشد: بیشتر

سؤال ۷۰: آیا زن می تواند مساوی یا جلوتر از مرد نماز بخواند؟ اگر زنی در حال خواندن نماز باشد و مردی در این هنگام پشت سر او اقامه نماز کند، نماز کدامیک باطل می‌شود؟ فاصله بین زن و مرد در نماز جماعت و فرادا طبق نظرات مراجع عظام تقلید چقدر باید باشد؟

پاسخ ۷۰: یکی از شرایط مکان نمازگزار این است که زن عقب‌تر از مرد بایستد، اقلاً به مقداری که جای سجده او برابر جای دو زانوی مرد در حال سجده باشد.

در این مسئله مراجع عظام تقلید (حفظهم الله) نظرات مختلفی به شرح زیر دارند:

بیشتر

سؤال ۶۸: اگر در مسجد مابین نمازهای واجب مانند مغرب و عشاء تنها فرصت ذکر تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها یا ادای نماز مستحبی مثل غفیله باشد، کدام عمل از ارجحیت بیشتری برخوردار است؟ بعبارت دیگر در صورت تنگی وقت و جهت رسیدن به جماعت عشاء آیا بهتر است به ذکر تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها اکتفا کرد یا اینکه بهتر است از ذکر تسبیحات صرف نظر نموده و غفیله را بجا آورد؟ بنابراین بفرمایید بر اساس احادیث مرتبط و فتاوای مراجع انجام کدام یک از این اعمال مستحبی بین نماز واجب ارجح است: تسبیحات حضرت زهرا یا نماز نافله؟

پاسخ ۶۸: تسبيح حضرت زهرا(س) عبارت است از: (۳۴) مرتبه «اللَّه أكبر»، بعد (۳۳) مرتبه «الحمد للَّه» و بعد از آن (۳۳) مرتبه «سبحان اللَّه». از تعقيب‏هايى كه بعد از نمازهای پنجگانه خيلى سفارش شده است، تسبيح حضرت زهرا(س) است.[۱] بیشتر

سؤال ۶۶: اگر در نماز جماعت امام با زاويه اي حدود سي درجه بايستد آيا بر نماز گزاران هم واجب است كه با همين زاويه بايستند. با توجه به اينكه اختلاف درجه قبله تا سي درجه اشكالي ندارد؟ در اين صورت بايد صفوف نماز با اين زاويه باشد يا هر كسي مي تواند سر جاي خود سي درجه بايستد؟

پاسخ ۶۶: یکی از مبطلات نماز این است که نماز گزار عمداً يا از روى فراموشى، از قبله انحراف پيدا كند. يعنى اين كه پشت به قبله يا به طرف راست يا چپ قبله برگردد، بلكه اگر نماز گزار عمداً به قدرى برگردد كه نگويند او رو به قبله است (حتى اگر به طرف راست يا چپ نرسد)، نماز او باطل مى‌شود.[۱]

اگر در بين نماز فهميد كه از قبله منحرف است پس اگر انحراف در بين‌ ‌طرف راست و چپ او بوده و قبله در جهت پشت قرار نگرفته باشد به طرف قبله متوجه مى‌شود و بقيه نمازش را مى‌خواند و صحيح است ولى اگر پشت به قبله بوده و يا كاملًا به طرف راست يا چپ بوده نماز را قطع مى‌كند و دوباره رو به قبله نماز مى‌خواند.[۲]

نظر دفاتر مراجع عظام تقلید در مورد سؤال ذکر شده در بالا به شرح زیر است:

دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):

نماز را بايد به طرف قبله خواند و انسان نمى‌تواند عمداً با انحراف سى درجه از قبله نماز بخواند.[۳]

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):

باید رو به قبله بایستند و انحراف بیش از سه یا چهار درجه جایز نیست.[۴]

دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی):

صفوف نماز جماعت بايد در جهت قبله باشد و ايستادن كج و معوج خلاف فلسفه نماز جماعت است و تعديل صفوف يكى از مستحبات نماز جماعت است.

بنابراین مأمومین وظیفه دارند که امام جماعت را متوجه کنند تا در جهت قبله نماز بخواند.[۵]

برای آگاهی بیشتر در این مورد به پاسخ زیر مراجعه فرمایید:

نمایه: حکم نمازهای خوانده شده با اشتباه در جهت قبله، پاسخ شماره ۶۳٫

[۱] . توضیح المسائل امام خمینی، ص ۲۴۸، مسأله ۱۰۸۴٫

[۲] . توضيح المسائل (محشى – امام خمينى)، ج‌۱، ص: ۴۳۵، بهجت، مسأله ۶۵۹٫

[۳] . برای آگاهی بیشتر به: پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله العظمی خامنه ای، اجوبه الاستفتائات، بحث قبله مراجعه فرمایید.

[۴] . برای آگاهی بیشتر به: پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی، مبحث انحراف از جهت قبله در نماز مراجعه فرمایید.

[۵] . برای آگاهی بیشتر به: پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سیستانی، کتب فتوایی، مبطلات نماز مراجعه فرمایید.