سؤال ۵۲: چرا خداوند مهربان، برپایی قیامت را همراه با اتفاقات وحشتناکی قرار داده که همه حتی آدم های خوب هم می ترسند؟ یوم یفر المرء من اخیه و امه و ابیه و …
پاسخ ۵۲: صحنه قیامت صحنه ظهور و تجلى هيبت و كبريايى خداوند است. در قرآن برخی از وقایع روز قیامت آمده است مثلاً: كوه ها برچيده و همه انسان ها از قبرهای خود خارج مى شوند، زمين آن چه در درون دارد بيرون مى ریزد. تمام اعمال انسان در برابر او مجسم شده و تمامی اعضای او و زمینی که روی آن اعمال انجام داده به افشاگری بر می خیزند و حقایق را بازگو می کنند.
علت بسيارى از ترس ها در آن روز كردار ناشايستى است كه انسان در اين دنيا داشته است.
در مقابل افراد با تقوا و صالح از هول و هراس قيامت ايمن هستند.
در زیر نکاتی را جهت پاسخ تفصیلی به این سوال شرح می دهیم:
- صحنه آخرت صحنه ظهور و تجلى هيبت و كبريايى خداوند است. خداوند در توصيف روز قيامت مى فرمايد: « …تا (مردم را) از روز ملاقات [روز رستاخيز] بيم دهد! روزى كه همه آنان آشكار مىشوند و چيزى از آنها بر خدا پنهان نخواهد ماند (و گفته مىشود:) حكومت امروز براى كيست؟ براى خداوند يكتاى قهّار است! تا مردم را از روز ملاقات بيم دهد»[۱].
در آیات قرآن چند ويژگى از ويژگى هاى قيامت بيان شده كه هر كدام اشارتى است به هيبت و عظمت خداوند.
يكم: موانع مادى همچون كوه ها برچيده مى شود و به گفتۀ قرآن زمين به صورت (قاعاً صَفْصَفا) هموار و بدون پستى و بلندى در مى آيد[۲].
دوم: ديگر همۀ انسان ها از درون قبرها سربر مى دارند و خارج مى شوند.
سوم: اسرار درون همگان آشكار مى گردد[۳]. و زمين آن چه در درون دارد بيرون مى فرستد[۴].
چهارم: نامه هاى اعمال گشوده مى شود و محتواى آن آشكار مى گردد[۵].
پنجم: اعمالى كه انسان از پيش فرستاده در برابر او مجسم مى شود[۶].
ششم: مسائلى را كه انسان اصرار در اخفاى آنها داشت ظاهر مى گردد[۷].
هفتم. زمينى كه روى آن اعمال انجام داده و اعضاى پيكر انسان به افشاگرى برمى خيزند و حقايق را بازگو مى كنند[۸]. و انسان ها با تمام وجود و هستى خويش در آن صحنه عظيم ظاهر مى شوند و هيچ چيز مكتوم نمى ماند.[۹]. براى اين كه بدانيم در آن جا چه غوغايى برپا مى شود كافى است فكر كنيم كه اگر يك لحظه در اين دنيا چنين صحنه اى برپا شود و درون و برون و خلوت و جلوت همۀ انسان ها يكى گردد، چه ولوله اى در ميان خلق ايجاد خواهد شد؟ و چگونه رشته هاى پيوند مردم از هم گسسته مى شود؟
- علت بسيارى از ترس ها و هراس ها در آن روز ريشه در اعمال و كردار انسان دارد. انسان به خاطر رفتار ناشايستى كه در اين دنيا داشته است و به خاطر فزونى گناهان و انحرافات از درون دچار ترس و دهشت مى گردد. به گونه اى كه خداوند در توصيف حالات انسان مى گويد:« در آن روز آن چنان وحشت سر تا پاى انسان را فرا مى گيرد كه مادر شيرده، كودك شيرخوارشان را فراموش مى كند و هر باردارى جنين خود را بر زمين مى نهد و مردم را مست مى بينى، در حالى كه مست نيستند ولى عذاب خداوند شديد است»[۱۰] يعنى گروهى از مردم وقتی عملكرد و رفتارهاى ناشايست خود را مى نگرند و از طرف ديگر قدرت لایزال الاهی را مى بينند ، چنين حالات هولناك و دهشتناكى براى آنها پيش مى آيد. البته در مقابل گروه فوق افراد با تقوا و صالحى هستند كه خداوند در مورد آنها مى فرمايد:.« كسانى كه در قيامت با حسنات و كارهاى نيك وارد شوند پاداش بهتر از آن يابند و ايشان از هول و هراس قيامت ايمن مى باشند.»[۱۱] همچنين اهل ايمان كه كار شايسته انجام داده اند:. «هيچ گاه هول و هراس هنگامه بزرگ قيامت آنها را محزون نخواهد ساخت و فرشتگان (رحمت) با آنها ملاقات خواهند كرد.»[۱۲]
بنابراین تمام اين ترس ها و هول و هراس ها به عملكرد انسان ها باز مى گردد. در حقيقت ترس انسان در قيامت مانند ترس مجرم در دادگاه عادلانه و در دست عاملان اجراى كيفر قانونى است و كسى كه جرمى ندارد در پيشگاه عدالت كاملاً آسوده خاطر است. اگر انسان، مؤمن و با تقوا باشد و در این دنیا اعمال صالحی انجام داده باشد، نه در وقت جان دادن هولى دارد و نه شب اول قبر و نه هنگام قيامت نگرانى دارد. از امام حسن (ع) پرسيدند: مرگ چيست كه نسبت بدان نادانند؟ فرمودند: «بزرگترين شادمانى كه بر مؤمنان وارد مىشود».[۱۳]
خرم آن روز كزين منزل ويران بروم
راحت جان طلبم از پى جانان بروم
بر هواى لب او ذره صفت رقص كنان
تا لب چشمه خورشيد درخشان بروم
همچنين امام صادق (ع) فرمودند: «قيامت زفاف و عروسى اهل تقوا است».[۱۴]
برای آگاهی بیشتر به پاسخ زیر مراجعه فرمایید:
نمایه: گناهان زیاد و توبه واقعی، پاسخ شماره ۱٫
[۱] . غافر، ۱۵ و ۱۶، لِيُنذِرَ يَوْمَ التَّلَاقِ()يَوْمَ هُم بَارِزُونَ لَا يخَْفَى عَلىَ اللَّهِ مِنهُْمْ شىَْءٌ لِّمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّار
[۲] . طه، ۱۰۶، فَيَذَرُهَا قَاعًا صَفْصَفًا.
[۳] . طارق، ۹، يَوْمَ تُبْلىَ السَّرَائر.
[۴] . زلزال، ۲، وَ أَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا.
[۵] . تكوير، ۱۰، وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَت.
[۶] . نبأ،۴۰، يَوْمَ يَنظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَدَاه.
[۷] . انعام، ۲۸، بَلْ بَدَا لهَُم مَّا كاَنُواْ يخُْفُونَ مِن قَبْل.
[۸] . زلزال، ۴، يَوْمَئذٍ تحَُدِّثُ أَخْبَارَهَا.
[۹] . ابراهيم، ۲۱، وَ بَرَزُواْ لِلَّهِ جَمِيعًا.
[۱۰] . حج، ۲، يَوْمَ تَرَوْنَهَا تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَ تَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمْلٍ حَمْلَهَا وَ تَرَى النَّاسَ سُكَارَى وَ مَا هُم بِسُكَارَى وَ لَكِنَّ عَذَابَ اللَّهِ شَدِيد.
[۱۱] . نمل، ۸۹، مَن جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيرٌْ مِّنهَْا وَ هُم مِّن فَزَعٍ يَوْمَئذٍ ءَامِنُون.
[۱۲] . انبياء ۱۰۳، لَا يحَْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْأَكْبرَُ وَ تَتَلَقَّئهُمُ الْمَلَئكَةُ هَذَا.
[۱۳] . بحارالانوار، ج ۶، ص ۱۵۳٫ «اعظم سرور يرد على المؤمنين».
[۱۴] . همان، ج ۷، ص ۱۷۶٫ «القيامة عرس المتقين».
