سؤال ۸۴: آیا ازدواج موقت با یک زن سنی بدون اجازه پدرش جایز است? از آنجایی که پدر وی یک سنی متعصب است، تصور می شود که ایشان عقیده ای به مشروعیت ازدواج موقت ندارند، در نتیجه اجازه نخواهند داد. -ضمناً این خانم قبلاً ازدواج نکرده اند-. هر چند که باکره نیستند (چرا که قبلاً بکارت وی از طریق دیگری (به غیر از ازدواج) از بین رفته است). بیشتر

سؤال ۸۰: باسلام. دخترى ٢٧ساله و مجرد هستم. خواستگارى دارم كه متأهل بوده و به تازگی از همسر سابقشان بعد از پنج سال زندگى مشترك جدا شدند. ولى اينكه به زودى تصميم به ازدواج گرفته اند من را نگران كرده است. در گفتگو با ايشان در حضور مادرش حس كردم استقلالى از خود ندارد و وابسته است. لطفا راهنماييم كنید.

پاسخ ۸۰: ازدواج از نظر اسلام وسيله‏اى براى پاك‏دامنى و پاك‏دامن زيستن است. رسول خدا صلى الله عليه و آله به زيد بن حارثه فرمودند: ازدواج كن تا پاك‏دامن باشى. ^[۱] و در سخنى ديگر، فرمودند: مردان را زن دهيد تا خدا اخلاقشان را نيكو، ارزاقشان را وسيع و جوانمرديشان را زياد گرداند.[۲] در روايتى ديگر، به زنى كه گفته بود، ديگر ازدواج نخواهم كرد، فرمودند: «ازدواج براى حفظ عفاف لازم است.»[۳] بیشتر

سؤال ۷۷: لطفاً در مورد دین بهایی توضیح کامل دهید، و اینکه آیا رفت و آمد مسلمانان با آنان به اقتضای شغل و غیر شغل چه حکمی دارد؟ آیا این کار حرام است؟

پاسخ ۷۷: در ابتدا توضیح نسبتا کاملی در مورد فرقه ضاله بهائیت، رویکرد سیاسی و خاستگاه اعتقادی آنها ارائه شده و در انتها نظرات مراجع عظام تقلید (حفظهم الله) در خصوص معاشرت و ازدواج با مردمان بهائی اضافه گردیده است. پس لطفا تا انتهای این پاسخ را با دقت مطالعه بفرمایید.

بهائيت فرقه‏اى است كه ميرزا حسين على نورى مؤسس آن بوده است. او فرزند ميرزا عباس نورى است و در سال ۱۲۳۳ هـ.ق در تهران متولد گشت. خاندان او از دهكده‏ى كوهستانى كوچكى به نام “تاكر” از نور مازندران مى‏باشند، او بعد از تحصيلات مقدماتى همچون پدرش كه در دستگاه “امام وردى ميرزا” از قاجاريه، سمت منشى گرى داشت، به خدمت ديوان درآمد و چون شوهر خواهرش هم منشى قنسول روس بود، با ساز و كارهاى ايجاد ارتباط با سفارت خانه‏ها هم آشنايى پيدا كرد.[۱]

بیشتر

سؤال ۷۴: آیا می‌توان بدون حضور شاهد و عاقدی صیغه ازدواج دائم یا موقت را خودمان بخوانیم؟ لطفا نحوه خواندن صیغه عقد ازدواج چه دائم و موقت را به همراه شرایط ازدواج توضیح دهید.

پاسخ ۷۴: از نظر اسلام ازدواج یک پيمان مقدس برای تشكيل‏ خانواده و بالطبع، اجتماع است که دارای آثار و نتايج ‏بسيارى از جمله: ارضاى غريزه جنسى، توليد و بقاى نسل، تكامل انسان، آرامش و سكون، پاك‏دامنى و عفاف، تحكيم عواطف و بسيارى مواهب ديگر است. برقرارى این پيمان مقدس تنها بر اساس مقررات، قوانين و شرایط خاصی که خداوند متعال معین کرده است، امکان پذیر می باشد.[۱]

شروط عقد ازدواج:

بیشتر

سؤال ۴۱: لطفا زندگی نامه حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها را با ذکر منبع شرح دهید؟

پاسخ ۴۱: خَدیجَه دختر خُوَیلِد (درگذشت ۱۰ بعثت)، مشهور به خدیجه کبری(س) و ام المؤمنین، نخستین همسر پیامبر اکرم(ص) و مادر حضرت زهرا (س). خدیجه(س) قبل از بعثت با حضرت محمد (ص) ازدواج کرد و اولین زن و به عقیده برخی نخستین کسی است که به وی ایمان آورد. خدیجه همه ثروت خود را در راه نشر اسلام به کار گرفت. پیامبر(ص) به احترام خدیجه، در طول حیات او همسری دیگر برنگزید و پس از درگذشت وی همواره از او با نیکی یاد می‌کرد. بیشتر

سؤال ۲۵: با توجه به این که در دین مبین اسلام با زن یائسه و زنی که با شوهرش نزدیکی نکرده بلا فاصله بعد از طلاق می‌شود ازدواج کرد و عده طلاق ندارد سئوال من این است که با زنی که همیشه با کاندوم عمل نزدیکی را انجام داده، می‌شود بلا فاصله ازدواج کرد؟ با فرض فاحشه بودن آن زن جواب سئوال چیست؟ البته باید توجه داشت عده طلاق برای جلو گیری از اختلاط نسل می‌باشد و با استفاده ار کاندوم این مسئله حل می‌شود.

پاسخ ۲۵: عِدّه در اصطلاح فقها عبارت از تـربـّص (حـالت انـتـظـار) شـرعـى اسـت كـه زن بـعـد از طـلاق و زوال نـكـاح و يـا وفـات لازم اسـت مـدّتـى درنـگ كـرده، سـپـس شـوهـر ديـگـر اخـتـيـار كند. بعبارتی دیگر عده یعنی زمانی که یک زن به سبب طلاق ویا مرگ شوهرش ویا در اثر وطی شبهه ، باید انتظار بکشد وجایز نیست ـ در این مدت ـ با دیگری ازدواج کند.[۱]

همه مراجع معظم تقلید در پاسخ به این سؤال که آیا با توجه به پیشرفت های علمی، استفاده از دارو (خوراكى ،تزريقى) و يا به كار بردن وسايل پيشگيرى پزشكى، که به طور قطع از باردارى زن جلوگيرى می کند؛ آیا نگهداشتن عده لازم است، فرموده اند: “آرى، بايد عده نگه دارند.”[۲]

حضرت آیت الله العظمی سیستانی (حفظه الله) در این خصوص می فرمایند: نگه داشتن عده یک دستور شرعی ودینی است وشرع حتی در مواردی که زن علم دارد حامله نیست واجب ولازم دانسته است که زن عده نگه دارد وانسان متدین ومعتقد خود را به اجرای آن ملتزم می داند اگر چه فلسفه وعلت آن برای اومعلوم نباشد.[۳]

برای زن، در ازدواج موقت اگر یائسه یا صغیره[۴] نباشد، بعد از دخول، نگه داشتن عده واجب است. امام خمینی (ره) در این زمینه فرموده اند:

“زنى که نُه سالش تمام شده و یائسه نیست اگر صیغه شود؛ مثلاً یک ماهه یا یک ساله، چنانچه شوهرش با او نزدیکی نماید و مدّت آن زن تمام شود یا شوهر مدّت را به او ببخشد در صورتى که حیض مى بیند باید به مقدار دو حیض و اگر حیض نمى‌بیند، چهل و پنج روز باید از شوهر کردن خوددارى نماید؛[۵] یعنی عدّه ازدواج موقّت بعد از تمام شدن مدّت، در صورتى که عادت ماهانه مى‌بیند، به مقدار دو حیض کامل است و اگر عادت نمى‌بیند چهل و پنج روز تمام است.[۶]

اما زن یائسه لازم نیست عده نگه دارد. مراد از زن یائسه زنان پنجاه ساله غیر قرشیه و شصت ساله قرشیه است. اما زنى که بچه‌دار نمی شود یائسه محسوب نمى‌شود و باید بعد از ازدواج عده نگه دارد.

برخی از دلایل عده نگه داشتن زن به شرح زیر است:

جلوگیری از اختلاط انساب: نگه داشتن عده بهترین راه جلوگیری‌ از اختلاط انساب است‌، برای‌ این‌ که‌ اگر فرزندی‌ متولد شد، به‌ طور یقین‌ مشخص‌ باشد که‌ پدرش چه‌ کسی‌ است‌ و در نتیجه‌ محارم‌ این‌ فرزند معلوم‌ باشد و بداند با چه‌ کسانی‌ نمی‌تواند ازدواج‌ کند و نیز معلوم‌ باشد که از چه کسی ‌ارث‌ می برد‌ و چه کسی از او ‌ارث‌ می برد‌ و… .

رعایت بهداشت و جلوگیری از بیماری: نگه داشتن عده موجب بهداشت‌ جسمی‌ و روحی‌ طرفین است‌. چنانچه‌ می‌دانید بسیاری‌ از بیماری‌های‌ خطرناک‌ در اثر مقاربت‌ حاصل‌ می‌گردد و عده‌، خود به‌ منزله‌ قرنطینه‌ای‌ برای‌ پیشگیری‌ از آن‌ به‌ شمار می‌رود.

موضوع‌ بهداشت‌ روانی‌ نیز مسئله‌ای‌ جدی‌ است‌؛ چرا که‌ ارتباطات جنسی ‌بدون‌ فاصله‌ زمانی، زیان‌های‌ روحی‌ شدیدی‌ را از نظر فردی‌ و اجتماعی‌ وارد می‌سازد که‌ بر متخصصان‌ مسائل‌ اجتماعی‌ پوشیده‌ نیست‌.

جلوگیری از هوسرانی و بی بندباری: این محدودیت زمانی تا حدودى جلوى هوس رانی ها و بی بند و باری های زن و مرد را مى‌گیرد.

ارج نهادن به شخصیت و کرامت انسانی زن: بدیهی است خدای متعال در تشریع احکام کرامت و شخصیت انسان را در نظر داشته، چه شخصیت فردی و چه اجتماعی. بنابراین، ممکن است این مسئله (نگه داشتن عده) ناظر به حکم این چنینی باشد؛ یعنی در نظر گرفتن شخصیت و کرامت انسانی زن در جامعه به عنوان یک انسان و عدم نگاه به او به عنوان یک کالا.

رعایت این مقررات خود موجب بالا رفتن جایگاه ارزشی زنان در جامعه بشری است؛ چرا که دین اسلام به زن به عنوان انسانی کامل و مستقل و با حقوقی همانند حقوق مردان می نگرد، نه به عنوان یک کالای مصرفی و بی ارزشی که هر لحظه ای مردان هوسران اراده کنند در اختیار آنان باشد. نگه داشتن عده به زن ارزش و شخصیت می بخشد.

اینها تنها بخشی از حکمت های وجوب نگه داشتن عده در ازدواج موقت است که تا اکنون برای ما روشن شده است، اما به یقین این حکم خداوند علیم و حکیم همانند دیگر احکام او دارای حکمت ها و منافع دیگری است که خداوند در آن قرار داده است.[۷]

گفتنی است که فلسفه عده نگه داشتن به غیر از موارد مذکور، حکمت‌ها و دلایل دیگری دارد که ما از همه آنها اطلاع نداریم. علت واقعى عده، مانند بسیاری از اسرار امور عالم، بر ما مخفى است و آنچه گفته مى‏شود – از قبيل انعقاد نطفه، حريم زوجيت و… – از حكمت‏هاى آن به شمار مى‏آيد. از اين رو اگر مرد سال‏ها نيز جدا از زن خود زندگى كند، يا در مسافرت باشد، باز بايد زن عده نگه دارد.

به همین جهت تنها استفاده از کاندوم یا هر پوشش دیگری که مانع انتقال منی مرد به زن شود نمی‌تواند تغییری در حکم ایجاد کند.

البته، ازدواج موقت با فواحش هر چند کراهت دارد، ولی حرام نیست و چون در شرع اسلام برای چنین زنانی احترامی قرار داده نشده، در ازدواج با ایشان رعایت عده نیز لازم نیست.[۸] ولی به این دلیل که ازدواج با این افراد در بعضی از موارد، ایجاد مشکلات جسمی و روحی و حیثیتی می‌نماید، توصیه می‌شود که برای جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی، سزاوار است که جوانب احتیاط را مراعات نموده، از جمله این که این ازدواج را به صورت رسمی به ثبت برساند و یا افراد مورد اعتمادی را به عنوان شاهد در نظر بگیرد.

[۱] . سایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سیستانی، پرسش و پاسخ، عده.

[۲] آيت الله فاضل، جامع المسائل، ج ۱، س ۱۶۱۸؛ آيت الله مكارم، استفتاءات، ج ۲، س ۱۱۲۰ و ۱۱۲۱؛ توضيح المسائل مراجع، م ۲۵۱۱؛ صافى، جامع الاحكام، ج ۲، س ۱۳۱۳؛ آيت الله نورى، توضيح المسائل، م ۲۵۰۶؛ آيت الله تبريزى، استفتاءات، س ۱۷۱۲؛ آيت الله وحيد، توضيح المسائل، م ۲۵۲۰؛ امام خمينى، استفتاءات، ج ۳، عده طلاق، س ۶۴ و دفتر: آيات عظام خامنه‏اى، بهجت و سيستانى.

[۳] . سایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سیستانی، پرسش و پاسخ، عده.

[۴] . مسئله ۴۸ بر طبق مذهب امامیه زن مطلّقه یائسه و صغیره گرچه با آنها نزدیکى شده باشد عدّه ندارند. توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‌۲ ، ص ۸۹۶.

[۵] . توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‌۲، ص ۵۲۶، م ۲۵۱۵.

[۶] . همان، (مکارم). م ۲۵۱۵ ، ص ۵۲۶.

[۷] . برای آگاهی بیشتر به سایت ویکی پرسش، فلسفه عده زن مراجعه فرمایید.

[۸]. ر.ک: شیخ انصارى، مرتضى، صراط النجاة، ص ۲۴۳، م ۹۲۵، كنگره جهانى بزرگداشت شيخ اعظم انصارى، قم، اول، ۱۴۱۵ ه‍ ق.

سؤال ۲۳: من دختری ۱۹ ساله هستم که با پسری دوستم خیلی هم دوسش دارم او هم مرا دوست دارد. و می دانم که با او به خوشبختی می رسم ما تصمیم گرفتیم برای اینکه رابطه مان گناه نباشد به هم محرم بشویم یعنی عقد موقت کنیم در حالی که خانواده من از رابطه مان با خبرند و مخالفتی ندارند فقط پدرم خبر ندارد که می دانم اگر بفهمد مخالفتی ندارد اما نمی خواهم الان اطلاع پیدا کند حداقل تا زمانی که پسر به خواستگاری ام بیاد و بخواهیم عقد دائم کنیم به نظر شما در این صورت برای عقد موقت اجازه ی پدرم شرط است یا نه؟ خواهشمندم کاملا توضیح بدهید با تشکر.

جواب ۲۳: افراد متعهد و متدین در دوران نامزدی (قبل از ازدواج)، نگران هستند که مبادا در رابطه خود با همسر آینده شان مرتکب حرام شوند. باید روشن شود که چه رابطه ای ممکن است گناه باشد؟ صحبت کردن تا به تفاهم رسیدن؟ یا روابط جنسی؟

روابط دوران نامزدی اگر در حد صحبت کردن و رد و بدل ایده ها و سلیقه ها است، نیز با اطلاع خانواده ها  و به منظور شناخت طرفین از یکدیگر باشد، در این صورت نیازی به خواندن صیغه محرمیت ندارد.

اما اگر روابط فراتر از این و به همراه مسائل جنسی باشد، قطعاً اشکال شرعی داشته و حرام است و برای جلوگیری از هر گونه رابطه غیر شرعی لازم است صیغه عقد ازدواج خوانده شود. چون بواسطه عقد ازدواج، زن و مرد به يكديگر حلال مى‏شوند و آن بر دو قِسم است: عقد دائم و عقد موقّت؛ عقد دائم آن است كه مدّت زناشوئى در آن به هيچ وجه محدود نباشد. عقد موقّت آن است كه مدّت زناشوئى در آن معيّن شود، مثلًا به مدّت يك ساعت يا يك روز يا يك ماه و يا بيشتر عقد نمايند.[۱]

بیشتر مراجع عظام تقلید، عقد نكاح (موقت یا دائم) با دختر باكره (بالغه و رشیده) را مشروط به اجازه پدر یا جد پدری می‏دانند^[۲]؛ ولی اگر باكره نباشد و یا پدر و جد پدری نداشته باشد، نیازی به اجازه نیست.

آیات عظام نوری همدانی، سیستانی و امام خمینی(ره):” دختری كه به حد بلوغ رسیده و رشیده است (یعنی مصلحت خود را تشخیص می دهد)، اگر بخواهد شوهر كند، چنانچه باكره باشد^[۳]، باید از پدر یا جد پدری خود اجازه بگیرد و اجازه مادر و برادر لازم نیست.”^[۴]

آیات عظام خامنه‌ای، فاضل لنکرانی، صافی، وحید، تبریزی و مکارم‌شیرازی: “بنابر احتیاط واجب، باید از پدر یا جد پدری خود اجازه بگیرد.”^[۵]

حضرت آیت الله بهجت: بنابر احتیاط تکلیفا؛ اجازه شرط است.^[۶](یعنی هر چند عقد بدون اجازه پدر باطل نیست، اما گناه و معصیت است).

معظم له در جای دیگری می فرمایند: دختری که بدون دخول شرعی – مانند زنا – بکارتش را از دست داده باشد کماکان در حکم باکره است و برای ازدواج نیاز به اذن ولی (پدر یا جد پدری) دارد.[۷]

لازم است ذکر گردد که آنچه که بنام صیغه محرمیت بین دو جنس مخالف از آن نام برده می شود عبات است از عقد موقت به شرط عدم استمتاع (بهره گیری) جنسی ،با چنین روشی می توان تنها به حد خاصی از محرمیت که خالی از مسائل زناشویی باشد دست یافت و منظور از صیغه محرمیتی که در بین مردم رایج شده است نیز همین است.

حضرت آیت الله العظمی سیستانی: اگر دختر بالغ و رشیده (یعنی مصلحت خود را تشخیص می دهد) در تصمیم گیرى های مهم زندگی نسبت به خود مانند کارمند شدن و نسبت به مال خود مانند خرید و فروش و بخشش اموال خود از نظارت پدر و مادر مستقل نباشد ، عقد بدون اذن ولی (پدر یا جدّ پدری) جایز نیست و عقد باطل است.
و اگر مستقل هم باشد به احتیاط واجب جایز نیست ، ولی مى تواند در فرض دوم به فقیه دیگرى با رعایت تسلسل در اعلمیت رجوع کند.[۸]

برای آگاهی بیشتر به پاسخ های زیر مراجعه فرمایید:

نمایه: ازدواج: زمان مبهم در صیغه عقد موقت، سوال شماره ۱۸٫

نمایه: پرداخت مهریه در ازدواج موقت، سوال شماره ۲۱٫

[۱] . توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج‏۲، ص: ۴۴۹٫

[۲]. ظهور این عبارات در آن است که این هم شرط تکلیفی است و هم شرط وضعی یعنی هم عقد دختر باکره بدون اذن پدر حرام و هم باطل است.

[۳]. آیت الله سیستانی: (و متصدى امور زندگانى خويش نباشد).

[۴]. توضيح المسائل مراجع، ج ۲، ص ۴۵۸، مسئلهٔ ۲۳۷۶؛ ر.ک: سایت آیت الله نوری همدانی، مسئله ۲۳۷۲٫

[۵]. همان.

[۶]. همان.

[۷] . همان، ازدواج موقت.

[۸] . سایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سیستانی، پرسش و پاسخ، ازدواج دائم.

سؤال ۹: لطفاً در مورد شب زفاف توضیح دهید.

پاسخ ۹: شب زفاف اولین شب همبستری دو زوجی است که از راه صحیح شرعی با همدیگر پیمان زناشویی بسته اند.  این شب از شب هاى بسيار مهم و  مبارك در زندگی هر فردی است و به همين جهت در منابع اسلامى آداب فراوانى براى آن ذكر شده است. مباركى آن از اين جهت است كه در روايت آمده مؤمن با ازدواج و عروسى كردن نيمى از ايمانش تكميل مى شود. در اين شب دعا مستجاب است و فرشتگان براى عروس و داماد رحمت خدا را نازل مى كنند. بیشتر