سؤال ۱۴۱: اگر فرضا به دنبال مطلبی یا روایتی از وسائل الشیعه باشیم و آن را در یکی از کتابهای حاضر از علماء متأخر پیدا کنیم، می توانیم بدون ذکر آدرس این کتاب آن روایت یا مطلب را به نقل از منبع اصلی (مثلا وسائل الشیعه) در کتاب خود ذکر کنیم؟ آیا حفظ حقوق مالکیت معنوی مؤلف در نقل روایت بلحاظ شرعی لازم است؟

پاسخ ۱۴۱: اگر چه حق تأليف از حقوق عقلائيّه و عرفی است و عدم رعايت آن در عرف عقلا نوعى ظلم محسوب مى‌شود که شخص بایستی آن را مراعات نماید، اما این مسأله در خصوص نقل روایت بدون ذکر مرجعی که آدرس روایت از آن گرفته شده جاری نمی شود و این کار فی نفسه اشکالی ندارد. بیشتر

سؤال ۱۰۵: لطفا در خصوص حق شرعی کپی رایت توضیح دهید و اینکه آیا خریدن و استفاده از کتابی که زیراکسی است (کسی جز ناشر اصلی (و شاید بدون اجازه) آن را منتشر کرده) اشکالی دارد؟ اگر ناشر اصلی، دیگر آن را منتشر نکند چطور؟ باید هرجور شده دست دومش را پیدا کرد؟ (و اگر کتاب را خریده ام، باید دورش بیندازم؟)

پاسخ ۱۰۵: به حقوقى كه متعلَّق آنها امور اعتبارى و معنوى است، حقوق معنوى اطلاق مى‌شود، مانند حق طبع (تكثير و چاپ اثر)، حق اختراع، حق امتياز انتشار روزنامه و مجله. مقابل آن، حق عينى قرار دارد كه متعلق آن عين خارجى است، از قبيل حق تحجير و حق قصاص كه متعلق اوّلى زمين و دومى جانى است.[۱]

حق تأليف يكى از حقوقى است كه در جوامع گذشته وجود نداشته است، زيرا مؤلفين در تأليفات و نوشته‌هاى خود منافع شخصى خود را در نظر نمى‌گرفتند، و وقتى كتابى را تأليف مى‌كردند، فقط منافع معنوى و فردى آن را لحاظ مى‌كردند، اما پس از آنكه كتاب وسيله‌اى براى تجارت و معامله گرديد، مؤلف اين حق را پيدا كرد كه از تأليف خود در مرحله اول، خودش استفاده كند. بیشتر