سؤال ۱۶۲: سلام. پدرم با عروسش دعوا کرد. آیا باید او را طلاق داد؟ لطفا با استناد به روایات ائمه (علیهم السلام) در مورد احترام زن و شوهر به یکدیگر و نیز به والدین شان توضیح دهید؟
پاسخ ۱۶۲: همانطور که می دانید طلاق بدون دليل، مكروه است، زيرا «طلاق» برخلاف نكاح است. چون اوّلا «نكاح» مطلوب خداوند مى‌باشد ولى طلاق مبغوض او. ثانيا: ثعلبى در تفسير خود از امام علىّ بن ابى طالب (عليه السّلام) از پيامبر اكرم (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) روايت كرده است كه فرمود: «ازدواج كنيد، ولى طلاق ندهيد، زيرا عرش خدا از كار طلاق دهنده مى‌لرزد».[۱]
ثوبان نيز با روايت مرفوعه از پيامبر خدا (ص) نقل كرده است كه فرمود: «هر زنى كه از شوهرش تقاضاى طلاق كند بدون اينكه دليلى براى اين كار داشته باشد، عطر بهشت بر وى حرام است».[۲]
ابو موسى اشعرى نيز از پيامبر خدا (ص) نقل كرده است كه: «زنان را طلاق ندهيد، مگر از روى عذر موجّه همانا خداوند كسانى را كه فورا ازدواج كرده و سريعا طلاق مى‌دهند، يا طلاق مى‌گيرند، دوست ندارد».
همچنین از انس نيز نقل شده است كه پيامبر (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) فرمود: «كسى به طلاق قسم نمى‌خورد و طلب سوگند به طلاق نيز نمى‌كند، مگر اينكه منافق بوده باشد»[۳].[۴]
احترام زن و شوهر به یکدیگر
احترام زن و شوهر به همدیگر، در سلامت، افزايش محبّت و تحكيم خانواده، تأثير به سزايى دارد. در این خصوص روایات متعددی از سوی معصومین (علیهم السلام) وارده شده که برخی از آنها به این شرح اند:
احترام به زن
رسول خدا (ص) مىفرمايد: برادرم جبرئيل به من خبر مىداد و همواره سفارش زنان را به من مىكرد، تا آنجا كه گمان كردم جايز نيست شوهر به زنش اف بگويد، اى محمد (ص)! در مورد زنان تقواى الاهى پيشه كنيد … با آنان مهربان باشيد و رضايت خاطر آنها را فراهم كنيد، تا در كنار شما باشند، آنان را بر كارى مجبور نكنيد، برايشان خشم نگيريد و اموالى كه به آنان دادهايد- جز با رضايت و اجازه آنها- پس نگيريد.[۵]
امام صادق (ع) در مورد احترام به زن توصيه كرده، مىفرمايد: هر كس زن بگيرد بايد به او احترام بگذارد. همانا زن هر كدام از شماها دلبر و معشوق شماست، بنابراين هر كس زن مىگيرد نبايد او را ضايع سازد.[۶]
احترام به شوهر
اين مسئله از طرف زن نيز بايد رعايت شود و نسبت به همسرش احترام كند؛ همان حضرت در اين باره مىفرمايد: بسيار سعادت مند است زنى كه به شوهرش احترام گذارد، او را آزار ندهد و همواره از او اطاعت كند.[۷]
ابراز محبت
در روایتی رسول خدا (ص) می فرماید: اگر مردى به همسرش بگويد: ترا دوست دارم اين سخن هرگز از ياد زن نمىرود.[۸]
لزوم اطاعت از والدین
وجوب اطاعت پدر و مادر در غير امر به معاصى و نهى از واجبات فى الجمله اجماعى است كه لازم است و غمگين كردن ايشان حرام است و در مثل واجب و ترك حرام رضاى ايشان ضرور نيست، هر چند به سبب آن غمگين و مكدر شوند و هم چنين در افعال مستحبه هم اذن ايشان ضرور نيست.[۹]
امام على عليه السلام مى‌فرمايند: «راعِ اباكَ ليرْعاكَ ابنُك» يعنى: مراعات حال پدرت را بنما همانا پسرت نيز در حق تو چنين كند.[۱۰]
نتیجه گیری: همانطور که بیان شد طلاق دادن کراهت داشته و در صورت انجام بدون دلیل آن شخص مورد غضب خداوند متعال قرار می گیرد. از سوی دیگر روایت متعددی از سوی معصومین (علیهم السلام) وارد شده است که تاکید بر احترام گذاشتن به زن و شوهر و نیز اطاعت از والدین دارد.
گرچه شما علت دعوای پدر با عروسشان را بیان نکردید، اما لازم است بدانید که طلاق آخرین گزینه ای است که شخص می تواند برای حل مشکلاتش آن را انتخاب کند. لذا، توصیه ما مدارا کردن با والدین و احترام به آنان است. همچنین وظیفه شما بعنوان عضوی از این خانواده امر به معروف و نهی از منکر است. باید سعی نمایید زمینه ایجاد صمیمیت، مهربانی و شکل گیری مجدد نظام خانواده ای مستحکم و ایمانی را با بیان روایات و مطالب ذکر شده به آنها برقرار نمایید.
برای آگاهی بیشتر پاسخ زیر را مطالعه فرمایید:
نمایه: جدا شدن از نامزد حق الناس محسوب می شود، پاسخ شماره ۱۴۲٫
[۱] . وسائل الشيعه، ج ۱۵، ص ۲۶۸، حديث، ۲۷۸۸۰.
[۲] . وسائل الشيعه، ج ۱۵، ص ۴۹۰٫
[۳] . غوالى اللئالى، ج ۲، ص ۱۴۰٫
[۴] . كنز العرفان في فقه القرآن – ترجمه، ج۲، ص ۷۴۹٫
[۵] نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج ۱۴ ص ۲۵۱، ح ۲، مؤسسة آل البیت، قم، ۱۴۰۸ ق.
[۶] مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۷۳، ص ۸۵، ح ۶، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ق.
[۷] مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۴۷٫
[۸] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۵، ص ۵۶۹، دار الکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۶۵ ش.
[۹] . جامع الشتات في أجوبة السؤالات (للميرزا القمي)، ج۱، ص: ۲۴۰٫
[۱۰] . المواعظ العدديه، باب اوّل، فصل دهم، حرف الراء، ص ۲۲٫