سؤال ۲۸: ۱٫ من پروژه های دانشجويی که مربوط به رشته خودم (مهندسی عمران) هست را برای دیگران انجام می دهم و در ازای انجام آن مبلغی دريافت می کنم. در انجام اين پروژه ها هم، تمام سعی و تلاش خود را می کنم؛ در واقع آنچه که يادگرفته ام را در پروژه ها ارائه می دهم. ممکن در بعضی از قسمت ها اشتباهی هم داشته باشم، ولی بالاخره انجام می دهم و توضيحات صادقانه ای را به دانشجو راجع به نحوه انجام و شرايط آن ذکر می کنم. حال در کل انجام پروژه های دانشجويی و کسب درآمد از انجام آن که در واقع استاد به خود دانشجو محول کرده است، ولی او به هر دليلی قادر به انجام آن نيست، حلال است يا حرام؟
- با توجه به این‌که برخی مراجع گرفتن پول و نوشتن پایان‌نامه دانشجویی را جایز نمی‌دانند پولی که از این طریق به دست آورده شد و برخی پس انداز و برخی خرج شد چه باید کرد؟
پاسخ ۲۸: نظرات مراجع عظام در خصوص سؤالات ذکر شده به این شرح است:
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
- چنانچه بر خلاف مقررات مربوطه باشد جایز نیست.
- این عمل جایز نیست و تصرف در آن پول، اشکال دارد.
دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
- در صورتیکه کار شما خلاف قانون نباشد و مصداق غش نباشد اشکالی ندارد.
- اما اگر بر خلاف مقررات دانشگاه باشد اصل عمل و پول آن محل اشکال است.[۱] تصرف در پول آن با رضایت صاحبان پول اشکال ندارد.
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
تابع قوانین و مقررات مربوطه است؛ و در صورتی که خلاف قوانین و مقررات دانشگاه باشد جایز نیست؛ و أخذ پول در مقابل عملى که مخالف قوانین و مقررات است جایز نیست.
دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
اگر تبعات سوء داشته باشد، مثلاً فتح بابی برای اشتباه کاری در بعضی از امور یا اختلال نظام یا بعضی ادعاهای بدون واقعیت یا گول زدن اشخاص و هر تالی فاسد دیگری از این جهت باشد، جایز نیست. در مورد سؤال دوم، عمل فی نفسه اشکالی ندارد. مگر آنکه تبعات سوء داشته باشد.[۲]
برای آگاهی بیشتر پاسخ های زیر را مطالعه فرمایید:
نمایه: حق شرعی کپی رایت: خرید و استفاده از کتب زیراکسی، سؤال شماره ۱۰۵٫
نمایه: حقوق مالکیت معنوی مؤلف در نقل روایت، پاسخ شماره ۱۴۱٫
[۱] . سایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سیستانی، پرسش و پاسخ، تقلب.
[۲] . استفتاء از دفاتر معظم له.