سؤال ۲۵۳: کمکم کنید. من در پانزده سالگی با زن شوهر داری رابطه جنسی داشتم و نمیدانستم چه گناهی است وقتی متوجه شدم گریه کردم وپشیمان شدم و توبه کردم حال نمیدانم آیا حق الناسی نسبت به شوهر آن شخص بر گردن من است؟ مرجع من آیت الله خامنه ای است و نمیدانم آیا حق الناسی بر گردن من است؟ از سایت های زیادی پرسیدم یکی گفت آره یکی گفت نه. من دارم میمیرم من تاز ۱۶ سالمه و میدونم اشتباه کردم و پشیمانم. لطفا سوال من را جواب دهید.

پاسخ ۲۵۳: از جمله گناهان کبیره زنا می باشد که در ۷ آیه قرآن به عمل «زنا» به طور کلی اشاره شده و برخی احکام و کیفرهای آن نیز مطرح شده است. این آیات عبارت است از آیات ۱۵ و ۱۶ سوره نساء، آیه ۳۲ سوره اسرا، آیات ۲ و ۳ سوره نور، آیه ۶۸ سوره فرقان و آیه ۱۲ سوره ممتحنه.

 زنا داراى زیان‏هاى دنیوى و اخروى زیادی است که بخشی از آن در این روایت امام علی (ع) به نقل از پیامبر اسلام (ص) آمده است که فرمودند: در زنا شش اثر سوء است، سه قسمت آن در دنیا و سه قسمت آن در آخرت است. اما آنها که در دنیا است یکى این است که صفا و نورانیت را از انسان مى‏گیرد روزى را قطع مى‏کند، و تسریع در نابودى انسان ها مى‏کند و اما آن سه که در آخرت است غضب پروردگار، سختى حساب و دخول- یا خلود- در آتش دوزخ است.[۱]‏

زنا با زن شوهردار حق الناس است یا حق الله؟

در صورتی که زنا با زن بی شوهر و با موافقت و رضایت طرفین باشد از مصادیق حق الله محسوب می شود اما در برخی شرایط نیز حق الناس را هم شامل می شود. برخی از این امور به این شرح است: زنا از روی اکراه یا اجبار صورت گرفته باشد؛ فرزندی متولد شود یا شخص بر اثر زنا باردار و مجبور به سقط جنین گردد که در این صورت مرد زانی در عمل سقط و اثرات روانی که بعدها دامن این زن را می گیرد، شریک است؛ شخص زانی پس از عمل گناه با بیان یا انتشار مدارکی اقدام به از بین بردن آبروی زن کند؛ و دیگر مواردی که جملگی از مصادیق حق الناس محسوب می شوند. در این صورت شخص علاوه بر ارتکاب به گناه کبیره زنا و تضییع حق الله نیز حق الناس شامل حال وی می شود.[۲]

بنابر نظر بعضی از فقهاء، زنا با زن شوهر دار هم حق الله[۳] است و هم حق الناس[۴]؛ حق الله بودنش به آن جهت است که شخص زناکار معصیت خدا را نموده و فساد و فحشایی را در جامعه مرتکب شده است و حق الناس بودنش از آن رو است که حق شوهر را ضایع کرده است؛ در نتیجه اگر به فرض این که شوهر راضی باشد، حق الله بر سر جای خود باقی است. و کیفری که شرع مقدس در دنیا برای زنا در نظر گرفته بر حق الله بودن زنا مترتب است؛ از این رو چه حق الناس هم باشد و یا نباشد و در صورت حق الناس بودن چه رضایت همسر را داشته باشد و چه نداشته باشد، تأثیری در کیفر دنیوی ندارد، و اما کیفر اخروی که مربوط به آخرت است آن چه حق الله و عذاب جهنم است سر جای خود باقی است و آن جه که مربوط به حق الناس است، با سقوط حق شوهر ساقط می شود[۵]. [۶]

حکم اطلاع دادن به همسر در صورت حق الناس بودن گناه زنا

بر فرض پذیرش حق الناس بودن این گناه کبیره، مراجع عظام تقلید می فرمایند: با توجه به مفسده ای که بر اطلاع دادن به همسر بوجود می آید فرد گناهکار نباید همسر را نسبت به این گناه مطلع نماید. چرا که حق الناس بودن الزاما طلب حلالیت از دیگران نیست. بلکه لازم است در این خصوص توبه واقعی و استغفار در درگاه خداوند متعال و تصمیم جدی بر تکرار نکردن این گناه داشت[۷].[۸]

ضمائم: پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید (حفظهم الله) به این شرح است:

حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):  معنای حق الناس بودن الزاما طلب حلالیت از دیگران نیست. لذا در فرض سؤال بازگو کردن آن نزد دیگران حتی شوهر جایز نیست؛ در هر صورت مرتکب گناه کبیره شدید و باید واقعا توبه و استغفار نمایید و توبه از گناه با پشیمانی و تصمیم جدی بر تکرار نکردن آن حاصل می شود؛ ناامید از رحمت خدا نباشید توبه واقعی کنید و استغفار کنید هر گاه انسان با پشیمانی از گناه رو به خدای متعال بیاورد خداوند وعده فرموده که گناهان بنده‌اش را بخشیده و توبه‌اش را بپذیرد به فضل خدا امیدوار باشید و واقعاً از گناهان فاصله گرفته و به وظایف دینی عمل کنید و اعمال زشت گذشته را با کارهای خوب و پسندیده جبران کنید.[۹]

حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مدظله العالی): در فرض سوال باید توبه نمایید ولی حق الناس محسوب نمی شود.[۱۰]

حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مدظله العالی): همین که متوجه اشتباه و گناه خود شده اید و توبه و استغفار کرده اید، کافی است.[۱۱]

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی): در فرض سوال، حق الناسی بر ذمه شما نیست اما مرتکب گناه بسیار بزرگی شده اید که عواقب دنیوی و اخروی فراوانی دارد. در روایتی از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است که حضرت فرمود:«يا عَلىُّ، فِى الزّنا سِتُّ خِصالٍ، ثَلاثٌ مِنها فِى‏ الدُّنيا وَ ثَلاثٌ مِنها فِى ‏الآخِرَةِ. أمّا التّي فِى‏ الدُّنيا فَيَذهَبُ بِالبَهاءِ وَ يُعَجّلُ الفَناءَ وَ يَقطَعُ الرّزقَ وَ أمّا التّي فِى‏ الآخِرَةِ فَسُوءُ الحِسابِ وَ سَخَطُ الرَّحمانِ وَالخُلودُ فِى‏ النّار؛ اى على، در زنا شش اثر سوء است: سه در دنيا و سه در آخرت، امّا آنها كه در دنياست: آبرو بَرَد و زودتر نابود سازد و رشته روزى ببَرد. امّا آنچه در آخرت است: سختگيرى هنگام حساب و خشم خداى رحمان و خلود (هميشه ماندن) در آتش دوزخ است. لذا لازم است اینگونه روابط را به طور کامل قطع نمایید و از گناه کبیره ای که مرتکب شده اید حقیقتا در محضر خداوند متعال توبه نمایید و توبه حقيقي آن است که به طور جدّي از گناهان خود پشيمان باشید و آنها را کاملاً ترک کرده و با اعمال نيک آينده، گذشته را جبران کنید. در اين صورت ان شاء الله مشمول بخشش الهي واقع خواهید شد.[۱۲]

حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی): سیستانی توبه و استغفار کنید و هرگز گناه خود را نزد هیچکس بازگو نکنید. موفق باشید.[۱۳]

برای آگاهی بیشتر پاسخهای زیر را مطالعه فرمایید.

نمایه: حکم اطلاع دادن به همسر در صورت حق الناس بودن گناه زنا، پاسخ شماره ۲۳۶٫

نمایه: حکم زنا در قرآن و حق الله و حق الناس بودن آن، پاسخ شماره ۱۲۰٫

نمایه: راه توبه از گناه حق الله و حق الناس، پاسخ شماره ۱۲۱٫

نمایه: راه پاک کردن کامل گناه در نامه اعمال، پاسخ شماره ۱۵۴٫

نمایه: زمان ارتباط با خدا و شرایط استجابت قطعی دعا، پاسخ شماره ۸۱٫

[۱] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۱۲ ، ص ۱۰۲، چاپ اول، انتشارات دار الکتب الاسلامیه، تهران، سال ۱۳۷۴٫.

[۲] . برای آگاهی بیشتر نسبت به حق الله و حق الناس و راه توبه از آن به پاسخ شماره ۱۲۱ (نمایه: راه توبه از گناه حق الله و حق الناس، پاسخ شماره ۱۲۱٫) مراجعه فرمایید.

[۳] . مراد از حق الله تکالیف شرعی محض است.

[۴] . حقّ الناس تکلیفی است که برای رعایت حال دیگران، چه مالی یا عرضی جعل می شود.

[۵] . العاملی، زین الدین بن علی بن أحمد( الشهید الثانی)،‏ الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج۳، ص ۱۵۰، مکتبه الداوری‏، قم، چاپ اول، ۱۴۱۰ق؛ النراقی، أحمد بن محمد مهدی‏، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، ج۱۷، ص ۲۰۴، مؤسسه آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث‏، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ق؛ الحسینی الشیرازی، السید محمد، الفقه، القانون، ص ۳۵۷، مرکز الرسول الأعظم( ص) للتحقیق و النشر، بیروت، لبنان، چاپ دوم، ۱۴۱۹ق.

[۶] . مغنیة، محمد جواد،فقه الامام الصادق(ع)،ج ۵،ص ۱۵۷،و ج ۶، ص۲۹۰، مؤسسة أنصاریان للطباعة و النشر، الطبعة الثانیة،۱۴۲۱هجری قمری، قم المقدسة؛ راشد الصیمری، مفلح بن الحسن( الحسین)، غایة المرام فی شرح شرائع الاسلام، المحقق، المصحح، جعفر الکوثرانی العاملی، ج ۴،ص ۲۹۳ ،دار الهادی، الطبعة: الأولى، تاریخ الطبع ۱۴۲۰ ه ق،‏ مکان الطبع، بیروت- لبنان.

[۷] . برای آگاهی بیشتر از نظرات مراجع و موارد مرتبط به پاسخ شماره ۲۳۶ (نمایه: حکم اطلاع دادن به همسر در صورت حق الناس بودن گناه زنا)، مراجعه فرمایید.

[۸] . اقتباس از پاسخ ۱۲۰ (نمایه: حکم زنا در قرآن و حق الله و حق الناس بودن آن).

[۹] . استفتاء از دفتر معظم له توسط سایت اسک اسلام با کد استفتاء pzyyrry.

[۱۰] . استفتاء از دفتر معظم له توسط سایت اسک اسلام با کد استفتاء ۳۷۶۸۵٫

[۱۱] . استفتاء از دفتر معظم له توسط سایت اسک اسلام با کد استفتاء ۷۵۷۱۹٫

[۱۲] . استفتاء از دفتر معظم له توسط سایت اسک اسلام با کد استفتاء ۹۹۰۱۰۹۰۰۰۹٫

[۱۳] . استفتاء از دفتر معظم له توسط سایت اسک اسلام با کد استفتاء ۹۶۱۸۵۲.

سؤال ۲۵۲: حکم سفر در زمان کرونا را توضیح دهید. آیا در شرایط فعلی و شیوع ویروس کرونا که مسئولان محترم، مردم را از سفر نهی می‌کنند، آیا مسافرت کردن، سفر معصیت بوده و در چنین سفرهایی، بایستی نماز را تمام خواند؟

پاسخ ۲۵۲: در شرایط مسافر آمده است که وی براى كار حرام سفر نكند. اگر خود سفر حرام باشد، مثل آن كه براى او ضرر داشته باشد، باید نماز را تمام بخواند.[۱] بیشتر

سؤال ۲۵۱: آیا نماز آیات در صورت نفهمیدن زلزله بر ما واجب می شود؟ مثلا فردی یا در خواب بوده یا بیداری و یا مشغول کار بوده که وقوع زلزله را متوجه نشده است. اگر زلزله خفیف باشد آیا باز هم نماز آیات بر ما واجب می شود؟

پاسخ ۲۵۱: نماز آيات به واسطۀ چهار چيز واجب مى‌شود: اول: گرفتن خورشيد. دوم: گرفتن ماه، اگر چه مقدار كمى از آنها گرفته شود و كسى هم از آن نترسد. سوم: زلزله، اگر چه كسى هم نترسد. چهارم: رعد و برق و بادهاى سياه و سرخ  و مانند اينها در صورتى كه بيشتر مردم بترسند كه بنا بر احتياط واجب بايد براى اينها هم نماز آيات بخوانند.[۱] بیشتر

سؤال ۲۵۰: سلام. چند روزی است که خانمی باردار لکه بینی دارد و نمی داند که آیا این عادت ماهانه هست یا لکه بینی حاملگی. وظیفه ایشان برای انجام نمازهای یومیه به چه صورت هست؟ اول خونریزی هست بعد به صورت لکه بینی هست. لطفا حکم خون دیدن در ایام بارداری را از نظر مراجع بیان فرمایید.

پاسخ ۲۵۰: زنی که در ایام بارداری لک، ترشحات یا خون می بیند چنانچه در همان روزهای عادتش باشد و این خون علائم حیض را داشته و تا سه روز استمرار پیدا کند، خون حیض است و الا اگر علائم حیض را نداشته و تا سه روز استمرار پیدا نکند، استحاضه است.[۱] بیشتر

سؤال ۲۴۸: لطفا در خصوص طلاق یک طرفه از طرف مرد توضیح دهید؟ یعنی در چه صورتی مرد میتواند درخواست طلاق یک طرفه بکند و بدون رضایت زن امکان طلاق یکطرفه هست؟

پاسخ ۲۴۸: طَلاق برهم زدن عقد و پیوند نکاح با صیغه مخصوص است. طلاق اگرچه در اسلام عملی مشروع و جایز قلمداد شده؛[۱] اما بر پایه روایات منفورترین حلال نزد خداوند به شمار می‌رود.[۲] بیشتر

سؤال ۲۴۷: یک سوال داشتم در مورد خمس که به مهریه تعلق میگیرد یا خیر؟ یعنی مهریه ای که از شوهرم گرفتم و یک سال تو بانک بوده الان که میخوام استفاده کنم خمس ندارد؟

پاسخ ۲۴۷: پاسخ مراجع عظام تقلید در خصوص خمس مهریه به شرح زیر می باشد. بیشتر

سؤال ۲۴۶: سلام دختری با ویزای تحصیلی به خارج رفته اما برای ادامه تحصیل به مشکل خورده و به دیپلم نیاز دارد از طرفی  ایران نیست که امتحان بدهد این دختر از من خواسته در قبال دریافت مبلغی به جای او امتحان بدهم. آیا این پول از نظر شرعی ایراد دارد؟

پاسخ ۲۴۶: امتحان دادن به جای فرد دیگر مصداق تقلب بوده که شرعا جایز نمی باشد.[۱].[۲] این کار بر خلاف قوانین و مقررات مربوطه است و لذا اخذ پول در مقابل انجام چنین کاری طبق نظر برخی از مراجع[۳] جایز نیست؛ اما طبق نظر برخی[۴] دیگر اگر تبعات سوئی نداشته باشد و آن شخصی که پول را می دهد نیز رضایت داشته باشد، اشکالی ندارد. بیشتر

سؤال ۲۴۴: سلام علیکم. بنده مبلغی را بعنوان خمس سالیانه بدهکار و دست گردان شده است. تا چه زمانی نهایتا واجب است تا آنرا پرداخت نمایم؟ آیا مبلغ می تواند بصورت تدریجی و دلبخواهی باشد و یا پایان سال خمسی فعلی و یا …؟ لطفا کیفیت دست گردان خمس را توضیح دهید؟ بنده مقلد امام خمینی و بقا بر تقلید آیت الله سیستانی هستم. تشکر

پاسخ ۲۴۴: دست‌ گردان به معنای گرفتن وجوه شرعی از مالک و بازگرداندن آن به وى است. عنوان دست گردان از عناوین جدید است که در کلمات معاصران در باب زکات و خمس مطرح شده است. در مواردی که خمس بر افراد واجب است و در حال حاضر توان پرداخت آن را ندارند باید خمسی که بر عهده دارند را با ولی امر خمس یا وکیل او دستگردان کنند تا بعداً آن را به تدریج بر حسب استطاعت خودشان از جهت مقدار و زمان بپردازند. بیشتر