سؤال ۲۵۳: کمکم کنید. من در پانزده سالگی با زن شوهر داری رابطه جنسی داشتم و نمیدانستم چه گناهی است وقتی متوجه شدم گریه کردم وپشیمان شدم و توبه کردم حال نمیدانم آیا حق الناسی نسبت به شوهر آن شخص بر گردن من است؟ مرجع من آیت الله خامنه ای است و نمیدانم آیا حق الناسی بر گردن من است؟ از سایت های زیادی پرسیدم یکی گفت آره یکی گفت نه. من دارم میمیرم من تاز ۱۶ سالمه و میدونم اشتباه کردم و پشیمانم. لطفا سوال من را جواب دهید.

پاسخ ۲۵۳: از جمله گناهان کبیره زنا می باشد که در ۷ آیه قرآن به عمل «زنا» به طور کلی اشاره شده و برخی احکام و کیفرهای آن نیز مطرح شده است. این آیات عبارت است از آیات ۱۵ و ۱۶ سوره نساء، آیه ۳۲ سوره اسرا، آیات ۲ و ۳ سوره نور، آیه ۶۸ سوره فرقان و آیه ۱۲ سوره ممتحنه.

 زنا داراى زیان‏هاى دنیوى و اخروى زیادی است که بخشی از آن در این روایت امام علی (ع) به نقل از پیامبر اسلام (ص) آمده است که فرمودند: در زنا شش اثر سوء است، سه قسمت آن در دنیا و سه قسمت آن در آخرت است. اما آنها که در دنیا است یکى این است که صفا و نورانیت را از انسان مى‏گیرد روزى را قطع مى‏کند، و تسریع در نابودى انسان ها مى‏کند و اما آن سه که در آخرت است غضب پروردگار، سختى حساب و دخول- یا خلود- در آتش دوزخ است.[۱]‏

زنا با زن شوهردار حق الناس است یا حق الله؟

در صورتی که زنا با زن بی شوهر و با موافقت و رضایت طرفین باشد از مصادیق حق الله محسوب می شود اما در برخی شرایط نیز حق الناس را هم شامل می شود. برخی از این امور به این شرح است: زنا از روی اکراه یا اجبار صورت گرفته باشد؛ فرزندی متولد شود یا شخص بر اثر زنا باردار و مجبور به سقط جنین گردد که در این صورت مرد زانی در عمل سقط و اثرات روانی که بعدها دامن این زن را می گیرد، شریک است؛ شخص زانی پس از عمل گناه با بیان یا انتشار مدارکی اقدام به از بین بردن آبروی زن کند؛ و دیگر مواردی که جملگی از مصادیق حق الناس محسوب می شوند. در این صورت شخص علاوه بر ارتکاب به گناه کبیره زنا و تضییع حق الله نیز حق الناس شامل حال وی می شود.[۲]

بنابر نظر بعضی از فقهاء، زنا با زن شوهر دار هم حق الله[۳] است و هم حق الناس[۴]؛ حق الله بودنش به آن جهت است که شخص زناکار معصیت خدا را نموده و فساد و فحشایی را در جامعه مرتکب شده است و حق الناس بودنش از آن رو است که حق شوهر را ضایع کرده است؛ در نتیجه اگر به فرض این که شوهر راضی باشد، حق الله بر سر جای خود باقی است. و کیفری که شرع مقدس در دنیا برای زنا در نظر گرفته بر حق الله بودن زنا مترتب است؛ از این رو چه حق الناس هم باشد و یا نباشد و در صورت حق الناس بودن چه رضایت همسر را داشته باشد و چه نداشته باشد، تأثیری در کیفر دنیوی ندارد، و اما کیفر اخروی که مربوط به آخرت است آن چه حق الله و عذاب جهنم است سر جای خود باقی است و آن جه که مربوط به حق الناس است، با سقوط حق شوهر ساقط می شود[۵]. [۶]

حکم اطلاع دادن به همسر در صورت حق الناس بودن گناه زنا

بر فرض پذیرش حق الناس بودن این گناه کبیره، مراجع عظام تقلید می فرمایند: با توجه به مفسده ای که بر اطلاع دادن به همسر بوجود می آید فرد گناهکار نباید همسر را نسبت به این گناه مطلع نماید. چرا که حق الناس بودن الزاما طلب حلالیت از دیگران نیست. بلکه لازم است در این خصوص توبه واقعی و استغفار در درگاه خداوند متعال و تصمیم جدی بر تکرار نکردن این گناه داشت[۷].[۸]

ضمائم: پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید (حفظهم الله) به این شرح است:

حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):  معنای حق الناس بودن الزاما طلب حلالیت از دیگران نیست. لذا در فرض سؤال بازگو کردن آن نزد دیگران حتی شوهر جایز نیست؛ در هر صورت مرتکب گناه کبیره شدید و باید واقعا توبه و استغفار نمایید و توبه از گناه با پشیمانی و تصمیم جدی بر تکرار نکردن آن حاصل می شود؛ ناامید از رحمت خدا نباشید توبه واقعی کنید و استغفار کنید هر گاه انسان با پشیمانی از گناه رو به خدای متعال بیاورد خداوند وعده فرموده که گناهان بنده‌اش را بخشیده و توبه‌اش را بپذیرد به فضل خدا امیدوار باشید و واقعاً از گناهان فاصله گرفته و به وظایف دینی عمل کنید و اعمال زشت گذشته را با کارهای خوب و پسندیده جبران کنید.[۹]

حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مدظله العالی): در فرض سوال باید توبه نمایید ولی حق الناس محسوب نمی شود.[۱۰]

حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مدظله العالی): همین که متوجه اشتباه و گناه خود شده اید و توبه و استغفار کرده اید، کافی است.[۱۱]

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی): در فرض سوال، حق الناسی بر ذمه شما نیست اما مرتکب گناه بسیار بزرگی شده اید که عواقب دنیوی و اخروی فراوانی دارد. در روایتی از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است که حضرت فرمود:«يا عَلىُّ، فِى الزّنا سِتُّ خِصالٍ، ثَلاثٌ مِنها فِى‏ الدُّنيا وَ ثَلاثٌ مِنها فِى ‏الآخِرَةِ. أمّا التّي فِى‏ الدُّنيا فَيَذهَبُ بِالبَهاءِ وَ يُعَجّلُ الفَناءَ وَ يَقطَعُ الرّزقَ وَ أمّا التّي فِى‏ الآخِرَةِ فَسُوءُ الحِسابِ وَ سَخَطُ الرَّحمانِ وَالخُلودُ فِى‏ النّار؛ اى على، در زنا شش اثر سوء است: سه در دنيا و سه در آخرت، امّا آنها كه در دنياست: آبرو بَرَد و زودتر نابود سازد و رشته روزى ببَرد. امّا آنچه در آخرت است: سختگيرى هنگام حساب و خشم خداى رحمان و خلود (هميشه ماندن) در آتش دوزخ است. لذا لازم است اینگونه روابط را به طور کامل قطع نمایید و از گناه کبیره ای که مرتکب شده اید حقیقتا در محضر خداوند متعال توبه نمایید و توبه حقيقي آن است که به طور جدّي از گناهان خود پشيمان باشید و آنها را کاملاً ترک کرده و با اعمال نيک آينده، گذشته را جبران کنید. در اين صورت ان شاء الله مشمول بخشش الهي واقع خواهید شد.[۱۲]

حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی): سیستانی توبه و استغفار کنید و هرگز گناه خود را نزد هیچکس بازگو نکنید. موفق باشید.[۱۳]

برای آگاهی بیشتر پاسخهای زیر را مطالعه فرمایید.

نمایه: حکم اطلاع دادن به همسر در صورت حق الناس بودن گناه زنا، پاسخ شماره ۲۳۶٫

نمایه: حکم زنا در قرآن و حق الله و حق الناس بودن آن، پاسخ شماره ۱۲۰٫

نمایه: راه توبه از گناه حق الله و حق الناس، پاسخ شماره ۱۲۱٫

نمایه: راه پاک کردن کامل گناه در نامه اعمال، پاسخ شماره ۱۵۴٫

نمایه: زمان ارتباط با خدا و شرایط استجابت قطعی دعا، پاسخ شماره ۸۱٫

[۱] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۱۲ ، ص ۱۰۲، چاپ اول، انتشارات دار الکتب الاسلامیه، تهران، سال ۱۳۷۴٫.

[۲] . برای آگاهی بیشتر نسبت به حق الله و حق الناس و راه توبه از آن به پاسخ شماره ۱۲۱ (نمایه: راه توبه از گناه حق الله و حق الناس، پاسخ شماره ۱۲۱٫) مراجعه فرمایید.

[۳] . مراد از حق الله تکالیف شرعی محض است.

[۴] . حقّ الناس تکلیفی است که برای رعایت حال دیگران، چه مالی یا عرضی جعل می شود.

[۵] . العاملی، زین الدین بن علی بن أحمد( الشهید الثانی)،‏ الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج۳، ص ۱۵۰، مکتبه الداوری‏، قم، چاپ اول، ۱۴۱۰ق؛ النراقی، أحمد بن محمد مهدی‏، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، ج۱۷، ص ۲۰۴، مؤسسه آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث‏، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ق؛ الحسینی الشیرازی، السید محمد، الفقه، القانون، ص ۳۵۷، مرکز الرسول الأعظم( ص) للتحقیق و النشر، بیروت، لبنان، چاپ دوم، ۱۴۱۹ق.

[۶] . مغنیة، محمد جواد،فقه الامام الصادق(ع)،ج ۵،ص ۱۵۷،و ج ۶، ص۲۹۰، مؤسسة أنصاریان للطباعة و النشر، الطبعة الثانیة،۱۴۲۱هجری قمری، قم المقدسة؛ راشد الصیمری، مفلح بن الحسن( الحسین)، غایة المرام فی شرح شرائع الاسلام، المحقق، المصحح، جعفر الکوثرانی العاملی، ج ۴،ص ۲۹۳ ،دار الهادی، الطبعة: الأولى، تاریخ الطبع ۱۴۲۰ ه ق،‏ مکان الطبع، بیروت- لبنان.

[۷] . برای آگاهی بیشتر از نظرات مراجع و موارد مرتبط به پاسخ شماره ۲۳۶ (نمایه: حکم اطلاع دادن به همسر در صورت حق الناس بودن گناه زنا)، مراجعه فرمایید.

[۸] . اقتباس از پاسخ ۱۲۰ (نمایه: حکم زنا در قرآن و حق الله و حق الناس بودن آن).

[۹] . استفتاء از دفتر معظم له توسط سایت اسک اسلام با کد استفتاء pzyyrry.

[۱۰] . استفتاء از دفتر معظم له توسط سایت اسک اسلام با کد استفتاء ۳۷۶۸۵٫

[۱۱] . استفتاء از دفتر معظم له توسط سایت اسک اسلام با کد استفتاء ۷۵۷۱۹٫

[۱۲] . استفتاء از دفتر معظم له توسط سایت اسک اسلام با کد استفتاء ۹۹۰۱۰۹۰۰۰۹٫

[۱۳] . استفتاء از دفتر معظم له توسط سایت اسک اسلام با کد استفتاء ۹۶۱۸۵۲.

سؤال ۲۴۶: سلام دختری با ویزای تحصیلی به خارج رفته اما برای ادامه تحصیل به مشکل خورده و به دیپلم نیاز دارد از طرفی  ایران نیست که امتحان بدهد این دختر از من خواسته در قبال دریافت مبلغی به جای او امتحان بدهم. آیا این پول از نظر شرعی ایراد دارد؟

پاسخ ۲۴۶: امتحان دادن به جای فرد دیگر مصداق تقلب بوده که شرعا جایز نمی باشد.[۱].[۲] این کار بر خلاف قوانین و مقررات مربوطه است و لذا اخذ پول در مقابل انجام چنین کاری طبق نظر برخی از مراجع[۳] جایز نیست؛ اما طبق نظر برخی[۴] دیگر اگر تبعات سوئی نداشته باشد و آن شخصی که پول را می دهد نیز رضایت داشته باشد، اشکالی ندارد. بیشتر

سؤال ۲۴۲: حکم عمل نکردن به استخاره را بیان کنید؟ چرا که دوستم که در شهر یزد ساکن است، کاری در کرج برایش پیدا کردیم. اما وقتی استخاره گرفت بد آمد. الان بیست روز از آن استخاره میگذرد اما دلش میخواهد که به اینجا بیاد و مشغول کار بشود. واقعا نمیداند که چکار باید بکند. میگوید که ای کاش استخاره نگرفته بودم! به نظر شما حالا چکار باید بکند؟ البته خودش استخاره گرفته ولی شوهرش میخواهد بیاید. به نظر شما باید دوباره استخاره بگیرد یا اصلا نیازی به استخاره مجدد نیست؟ از آن میترسد که خدای ناکرده پشت به قرآن کرده باشد.

پاسخ ۲۴۲: استخاره، طلب خير از خداست، به اين معنى كه از خدا بخواهد كه خير او را در آن كار قرار دهد. استخاره، واگذاردن امر، به خداوند است.[۱] یعنی از خدا بخواهد كه انجام كار او را، خير قرار دهد و در انجام كار برگزيده‌اش، وى را موفق بدارد و انجام آن را آسان گرداند.[۲] بیشتر

سؤال ۲۳۷: سوره های سجده دار واجب و مستحب قرآن کریم را همراه با ذکر سجده و دیگر شرایط مرتبط ذکر نمایید؟

پاسخ ۲۳۷: آيات سجده پانزده آيه است که سجده در چهار آيه، واجب و در يازده آيه، مستحب است.[۱] آياتی که دارای سجده واجب هستند به آن‌ها عزائم يا آيات عزائم گفته می‌شود. بیشتر

سؤال ۲۳۶: حکم اطلاع دادن به همسر در صورت حق الناس بودن گناه زنا چیست؟ گفتنی است اینجانب یک خانم متاهل هستم که چند سال قبل بدلیل اغفال شدن مرتکب گناه زنای محصنه شدم. از آن به بعد خیلی به فکر فرو رفتم و برای نجات خود از این وضعیت حتی تصمیم به خودکشی داشتم. در درگاه خداوند از گناه توبه واقعی نمودم. از خیلی از مراکز سؤال کردم که آیا همین توبه کفایت می کند یا خیر؟ تا اینکه به مطلبی از سایت پاسخگویی شما برخورد کردم که طبق نظر برخی از فقهاء زنای محصنه علاوه بر حق الله بودن مشمول حق الناس نیز می شود چرا که با این گناه حق شوهر ضایع شده است! (منابع ذکر شده در سایت شما در این مورد: الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج۳، ص ۱۵۰؛ النراقی، أحمد بن محمد مهدی‏، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، ج۱۷، ص ۲۰۴؛ مغنیة، محمد جواد،فقه الامام الصادق(ع)،ج ۵،ص ۱۵۷،و ج ۶، ص۲۹۰ و … ذکر شده است). حال از شما خاضعانه سوال دارم که آیا این گناه علاوه بر حق الله بودن حق الناس را هم شامل می شود؟ و آیا در این صورت بایستی برای کسب رضایت همسر خود جریان را برای همسرمان توضیح دهیم؟ آیا فقط حق الله هست؟ لطفا برای رهایی اینجانب از این شرایط بطور کامل توضیح دهید و اینکه چگونه می توانم این خیانت به همسرم را جبران کنم؟ لطفا تا آنجا که ممکن است سریعتر به همه سؤالاتم پاسخ دهید! خدا خیرتان دهد.

پاسخ ۲۳۶: از جمله گناهان کبیره زنا می باشد که علاوه بر روایات فراوان از معصومین (علیهم السلام) در ۷ آیه قرآن به عمل «زنا» به طور کلی اشاره شده و برخی احکام و کیفرهای آن نیز مطرح شده است. این آیات عبارت است از آیات ۱۵ و ۱۶ سوره نساء، آیه ۳۲ سوره اسرا، آیات ۲ و ۳ سوره نور، آیه ۶۸ سوره فرقان و آیه ۱۲ سوره ممتحنه. بیشتر

سؤال ۲۰۷: آیا یک زن می تواند گوشی موبایل شوهرش را بدون رضایتش چک کند؟ لطفا حکم شرعی چک کردن گوشی همسر بدون رضایت را با استناد به آیات و روایات بیان فرمایید.

پاسخ ۲۰۷: خداوند متعال در قرآن می فرماید: “يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا …” یعنی اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! از بسيارى از گمانها بپرهيزيد، چرا كه بعضى از گمانها گناه است؛ و هرگز (در كار ديگران) تجسّس نكنيد.[۱] بیشتر

سؤال ۲۰۶: حکم شرعی برداشتن پول از جیب شوهر بدون رضایت چیست؟ آیا مادر، خواهر و دختر مجاز به برداشتن پول از جیب پسر، برادر و پدر بدون رضایت آنها هستند؟

پاسخ ۲۰۶: بطور کلی غصب اموال مردم، حرام است و حتّى در دانه و هسته‌اى از مال كسى بدون رضايت او نمى‌توان تصرف كرد.[۱] بعنوان مثال حتی براى پدر جايز نيست در اموال فرزند بالغ و عاقل خود تصرّف كند مگر با اجازه و رضايت او و تصرّف بدون رضايت او حرام و موجب ضمان است مگر در مواردى كه استثنا شده است.[۲] بنابراین برای یک مادر، خواهر و یا دختر جایز نیست که بدون رضایت صاحبان آن اموال، پول یا مالی را که متعلق به پسر، برادر و یا پدر است، بردارند. البته افراد واجب النفقه مانند فرزند و همسر که نفقه آنها بعهده پدر خانواده می باشد، در صورتی که از دادن نفقه به ایشان بدون دلیل خودداری می شود می توانند با مراجعه به حاکم شرع به مقدار لازم از اموال وی بردارند. بیشتر

سؤال ۲۰۰: با سلام. من در کلاسی آموزشی فنی وحرفه ای هستم مربی کلاس از من خواستند تا بجای فردی دیگر اسم خود راوارد لیست کنم برای آزمون عملی و من نتوانستم به مربی نه بگویم و اینکار را انجام دادم. لطفا بفرمایید که تکلیف من چیست و برای جبران چکار کنم؟ واقعا خودم ناراحتم و میدانم که کارم اشتباه بود اما متاسفانه قدرت نه گفتن را نداشتم. لطفا کمکم کنید.

پاسخ ۲۰۰: امتحان دادن به جای فرد دیگر مصداق تقلب بوده که شرعا جایز نمی باشد.[۱] طبق ماده ۵۴۱ قانون مجازات اسلامی، اگر شخصی به جای داوطلب اصلی امتحان دهد مجرم شناخته شده و از دویست هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم می شود.[۲] بیشتر

سؤال ۱۹۰: آیا شب یلدا یا شب چله در روایات معصومین (علیهم السلام) آمده است؟ بعنوان یک شیعه مسلمان چه کنیم که سنت ها و آئین های ما ایرانیان در شب یلدا مقبول خداوند متعال و اهل بیت (علیهم السلام) واقع گردد؟ لطفا با بررسی سنت ها و آیین های شب یلدا یا شب چله در آیات و روایات پاسخ کاملی در این خصوص ارائه فرمایید؟

پاسخ ۱۹۰: شب یَلدا یا شب چلّه یکی از کهن‌ترین مناسبت های ملی ما ایرانیان است. یلدا به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود. این سنت دیرینه که سبقه آن حتی به بیش از پانصد سال قبل از میلاد میرسد، با رفتن به منزل بزرگان فامیل و بجا آوردن صله رحم و در بعضی مکان ها با دور هم جمع شدن در پای کرسی با آجیل و میوه علی الخصوص هندوانه از مهمانها پذیرائی کرده و تا پاسی از شب و گاهی تا نزدیک صبح می‌نشینند، شاهنامه می‌خوانند و فال حافظ می‌گیرند و این شب را این چنین گرامی می دارند. بیشتر

سؤال ۱۸۸: با توجه به مطالبی که از سوی برخی کاندیداها در خلال مناظرات انتخابات ریاست جمهوری نسبت به بعضی از شخصیت های روحانی مطرح شد و آنان را به عنوان مفسدان اقتصادی معرفی کرد و در کشور جو بد بینی نسبت به روحانیت و دیگر شخصیت پیدا شده و اهانت هایی به ایشان صورت می گیرد. با توجه به این وضعیت خواهشمندم حکم توهین به شخصیت افراد در انتخابات ریاست جمهوری را ذکر و بفرمایید:

1. آیا طرح این گونه مطالب به هر دلیلی به این شکل جایز است؟
2. وظیفه افراد نسبت به اشخاصی که چنین شبهاتی را در جامعه دامن می زنند چیست؟
3. با کسانی که تحت تاثیر این امور به روحانیت توهین می کنند چگونه باید برخورد کرد؟

پاسخ ۱۸۸: در مورد كسى كه به شخصيّت يك مسلمان مؤمن توهين كند و او را خوار بشمرد روايات متعدّدى آمده است. از جمله این روایت که پیامبر صلی الله علیه و آله می فرماید: «قَالَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لِيَأْذَنْ بِحَرْبٍ مِنِّي مَنْ آذَى عَبْدِيَ الْمُؤْمِن‏؛ خداوند تبارک و تعالی می فرماید كسى كه بندۀ مؤمن مرا خوار و ذليل كند، آمادۀ جنگ با من باشد».[۱] بیشتر